ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Μεταπτυχιακή εργασία στο μάθημα

«Ιστορική Συγκρότηση του Ελληνικού Φοιτητικού κινήματος και η παρέμβασή του στην κοινωνική δυναμική στη διάρκεια του 20ού αιώνα»

Διδάσκων: Αθανάσιος Καλαφάτης

Α. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ– ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Β. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ– ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Γ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ– ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΕΑΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

Τριαντάφυλλος Β. Δούκας

Μεταπτυχιακός φοιτητής

Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας– Μεταπτυχιακή Κατεύθυνση: Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία

(A.M: 1113M041)

Αθήνα, Ιούνιος 2014

 

 

 

Η παρούσα εργασία, η οποία αποτελείται από τρία μέρη, εκπονήθηκε στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού μαθήματος με τίτλο: Ιστορική Συγκρότηση του Ελληνικού Φοιτητικού κινήματος και η παρέμβασή του στην κοινωνική δυναμική στη διάρκεια του 20^ού αιώνα και διδάσκοντα τον Καθηγητή Αθανάσιο Καλαφάτη. Τα μέρη της εργασίας έχουν ως εξής: α) Το πρώτο μέρος αφορά σε επιμέλεια– σχολιασμό της βιβλιογραφίας της σχετικής με το φοιτητικό κίνημα. Πρόκειται περισσότερο για βιβλιοπαρουσίαση, παρά για βιβλιοκριτική. Επίσης, η βιβλιογραφία αυτή στηρίζεται περισσότερο στη μεταπολιτευτική παραγωγή, παρά σε συγχρονικές των γεγονότων πηγές. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί η σχετική τομή των γεγονότων του Πολυτεχνείου το 1973, όταν το φοιτητικό κίνημα έτεινε εν πολλοίς να χαρακτηριστεί αναδρομικά ως συλλήβδην προοδευτικό, β) Το δεύτερο μέρος αφορά σε μια παράθεση των τίτλων της βιβλιογραφίας που αφορά στην ελληνική πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Τέλος, γ) το τρίτο μέρος αφορά σε παράθεση τίτλων σχετικά με το νεολαιίστικο κίνημα και τις νεανικές οργανώσεις.

Εργασίες της μορφής που παρουσιάζεται εδώ, όσο εξαντλητικές και αν είναι, μοιραία θα παρουσιάζουν ελλείψεις. Πρόκειται επομένως για έναν «ανοικτό κατάλογο», μια ανοικτή υπόθεση ως προς την προοπτική συμπλήρωσής του.

Σημείο τομής, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, για την ανάπτυξη του προβληματισμού και της βιβλιογραφίας στις παραπάνω θεματικές αποτελεί το 1974. Πιο συγκεκριμένα:

α) για τη νεολαία και τη μελέτη της καθοριστική πέρα από τις τομές του 1968 –διεθνώς– και του 1974 –για τη χώρα μας–  καθοριστική ήταν και η τάση μελέτης των προβλημάτων και των αναζητήσεών της σε συνάρθρωση με άλλα κοινωνικά κινήματα από τη σχετική θεματική της πολιτικής επιστήμης.

β) για την ανάπτυξη της βιβλιογραφίας και της εργογραφίας της σχετικής με το πανεπιστήμιο καταρχάς συνέβαλε το ίδιο το πανεπιστήμιο με τους επιμέρους φορείς του. Το πανεπιστήμιο το ίδιο γράφει και ξαναγράφει συνεχώς την ιστορία του. Αυτό γίνεται μέσα: i) από επετειακά ορόσημα όπου γίνονται  εκδηλώσεις συμπλήρωσης επιμέρους χρόνων (είκοσι πέντε, πενήντα, εκατό κλπ.), ii) από πρυτανικούς λόγους– λογοδοσίες πεπραγμένων πρυτάνεων– κοσμητόρων σχολών, επίσημους λόγους, iii) από τη συγκρότηση, ταξινόμηση, έρευνα και δημοσίευση ιστορικών αρχείων των επιμέρους πανεπιστημίων της χώρας (π.χ. Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών), iv)  από την αυτονόμηση από επιμέρους σχολές και συγκρότηση νέων τμημάτων (κοινωνικών επιστημών, επιστημών αγωγής) συνεπεία και του Ν. 1268/82, που έδωσε στους φορείς του τμήματος αυξημένες εξουσίες και αρμοδιότητες.

γ) για τη νεολαία ως ιδιαίτερη ηλικιακή κατηγορία μελέτης, καταλυτικά συνέβαλαν οι εξελίξεις  μετά το Μάη του 1968 και τα κινήματα αμφισβήτησης της αστικής– καπιταλιστικής κοινωνίας. Στον εκδοτικό χώρο καταλυτικά συνέβαλε η ίδρυση του Ιστορικού Αρχείου Ελληνικής Νεολαίας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς το 1983, η σειρά της οποίας μέχρι σήμερα έχει εκδώσει σχεδόν πενήντα τίτλους βιβλίων. Έχει πραγματοποιήσει τρία διεθνή συμπόσια, τα οποία εκδόθηκαν στην παραπάνω σειρά. Επιπλέον, έχει χρηματοδοτήσει πολύ περισσότερες σχετικές έρευνες[1], οι οποίες σε επιμέρους συγκυρίες εκδόθηκαν και από άλλους εκδοτικούς οίκους. Στην παραπάνω βιβλιογραφική παραγωγή επικουρικά συνέβαλαν με τις εκδόσεις τους και τη φροντίδα διάσωσης και μελέτης αρχείων και φορείς οργάνωσης αρχείων νεολαίας και πολιτικών οργανώσεων όπως π.χ. τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι) και η Εταιρεία Μελέτης Ιστορίας Αριστερής Νεολαίας (Ε.Μ.Ι.Α.Ν)   Τέλος απομένει να μελετηθούν περισσότερο ζητήματα αγροτικής ή εργατικής νεολαίας, αθλητικών και πολιτικών συλλόγων.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Α. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ– ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

 

 

 

 

 

Αγγελής Βαγγέλης, Δαφέρμος Ολύμπιος. (2005). Όνειρο ήταν… Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα και το Πολυτεχνείο με το βλέμμα των πρωτεργατών. Αθήνα: Οδυσσέας - Ε.Δ.Ι.Α, σ. 396

 Το βιβλίο αυτό χρησιμοποιεί άρθρα, δηλώσεις, συνεντεύξεις, αλληλογραφία, τηλεοπτικές εμφανίσεις από 89 μέλη του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος. Χρησιμοποιούνται αποσπάσματα από άρθρα και περιοδικά της περιόδου 1974– 1993, τα οποία ταξινομήθηκαν κατά θεματικές κατηγορίες. Προκύπτει ως συμπέρασμα ότι το φοιτητικό κίνημα ήταν βαθύτατα πολιτικό, είχε πολιτικά χαρακτηριστικά.

 

 

 Aλεξίου, Έλλη. (1980). Βασιλική δρυς, Αθήνα: Καστανιώτης, τόμοι 2, σ. 530.

Το έργο της αριστερής συγγραφέως– παιδαγωγού στην ολότητά του αποτελεί τα εκπαιδευτικά άπαντά της. Στο δεύτερο  τόμο και πιο συγκεκριμένα στις  σελίδες 502–519, κάνει αναφορά στα γεγονότα του Πολυτεχνείου το 1973.

 

 

Αντωνοπούλου– Ψιλοπούλου, Δανάη. (2008). Τα κορίτσια του Πολυτεχνείου: από τους αγώνες της Κατοχής στην αγωνία της φυλακής. Αθήνα: Βιβλιόραμα, σ. 206 (πρόλογος Προκόπη  Παπαστράτη), σ. 206

Η συγγραφέας παρουσιάζει μέσα από προσωπική κατάθεση μαρτυρίας τη φοιτητική ζωή στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, τα πρώτα χρόνια της Κατοχής, όταν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες, παράλληλα με τα μαθήματα, τις καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και συζητήσεις τους, άρχισαν να οργανώνονται στις αντιστασιακές οργανώσεις. Το βιβλίο είναι ένα μικρό χρονικό της περιόδου, όπως την έζησε ένα απλό στέλεχος της Αντίστασης, μέσα από το πέρασμά της στην ΕΠΟΝ. Η δράση που ανέπτυξε την οδήγησε να αναλάβει ολοένα και πιο  αυξημένα καθήκοντα, ενώ οι συνθήκες της πάλης ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνες.

 

 

 

Althusser, Louis. (1976). Σπουδαστικά προβλήματα. Αθήνα: Έκδοση «Ρήγα Φεραίου»- Ο.Β. Φυσικού, σ. 56.

Πρόκειται για μετάφραση από χώρο πολιτικής νεολαίας μεταπολιτευτικά άρθρο του Γάλλου φιλοσόφου στο περιοδικό Nou­velle Cririque το 1964. Αποτελείται από τέσσερα μέρη. Στο πρώτο ο συγγραφέας αναφέρεται στο καθήκον των κομμουνιστών φοιτητών  να έχουν γνώση της θεωρίας του μαρξισμού– λενινισμού μέσα στο χώρο δράσης τους, στο πανεπιστήμιο. Στην πραγματικότητα του πανεπιστημίου. Στο επόμενο κάνει διάκριση ανάμεσα σε ζητήματα κοινωνικού και τεχνικού καταμερισμού εργασίας και εντάσσει το πανεπιστήμιο και τον τρόπο διοίκησής του στον δεύτερο. Σε συνέχεια του παραπάνω προβληματισμού, στο τρίτο κεφάλαιο αναλύει την παιδαγωγική σχέση δασκάλου– διδασκόμενου. Ακολουθώντας και την παράδοση του Emile Durkheim επιμένει ότι η παιδευτική διαδικασία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως σχέση ισότητας, αλλά διαφοράς μεταξύ των δύο μερών. Ως άνιση σχέση μεταξύ των πιο ενήλικων και μορφωμένων και των λιγότερο. Στο τέλος του κειμένου αναφέρεται στις αρχές τις οποίες πρέπει να διέπει τη δράση των κομμουνιστών φοιτητών κατά την πολιτική και συνδικαλιστική τους δράση.

Το δυσεύρετο αυτό έργο βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων (bar­code 0020154138)

 

 

Αποστολίδης, Λουκάς. (1974). Μαρτυρία από το ματωμένο φοιτητικό κίνημα 1967–1974. Αθήνα

 Το μικρό αυτό πόνημα αποτελεί προσωπική κατάθεση του συγγραφέα– φοιτητή τότε της Νομικής και μεταπολιτευτικά πολιτικού για τα γεγονότα του 1973. Στο βιβλίο παρουσιάζεται ένας ακόμα κατάλογος με 60 νεκρούς  και 2 αγνοούμενους. (Ο πίνακας των νεκρών αυτών δόθηκε στο Λονδίνο από την «Κίνηση για την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα).

 

 

 

Βερνίκος Γιώργος. (2003). Όταν θέλαμε να αλλάξουμε την Ελλάδα. Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα: η ΕΚΙΝ και οι καταλήψεις της Νομικής.  Αθήνα: Καστανιώτης, σ. 486.

Ο συγγραφέας στο ογκώδες βιβλίο του περιγράφει ως δρών υποκείμενο τη στάση του κατά τα γεγονότα των καταλήψεων της Νομικής καθώς και τη δράση της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων. Στο βιβλίο του αυτό συγκεντρώνει κείμενα και ορισμένα ντοκουμέντα που αφορούν κυρίως την Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων και το φοιτητικό κίνημα της Νομικής μέχρι τις αρχές του Μάη 1973. Κατά τον ίδιο την περίοδο 1969–1973, οι μηχανισμοί της δικτατορίας ήρθαν σε σύγκρουση με τμήμα της ελληνικής παραδοσιακής αστικής κοινωνίας, που θεώρησε ότι το καθεστώς έθιγε κατάφωρα τις αξίες της. Έτσι, άρχισε να την αμφισβητεί. Κατά το συγγραφέα, γόνο εφοπλιστικής οικογένειας, στον αντιδικτατορικό αγώνα ιδιαίτερη συμμετοχή είχαν φοιτητές που δεν είχαν καταβολές από την παραδοσιακή Αριστερά.

 

 

 

Γάτος Γιώργος. ( 1983). Πολυτεχνείο: Ρεπορτάζ με την Ιστορία. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή, σ. 175

Γάτος Γιώργος. ( 2002). Πολυτεχνείο ’73. Ρεπορτάζ με την Ιστορία. Το Χρονικό– Οι  Μαρτυρίες– Τα Ντοκουμέντα. Αθήνα: Φιλιππότης, Αθήνα, σ. 344

Ο δημοσιογράφος Γιώργος Γάτος, ο οποίος παλαιότερα είχε ασχοληθεί και με θέματα ιστορίας της νεοελληνικής εκπαίδευσης (επιστολές Γληνού στον Δελμούζο) καταγράφει τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Το «Χρονικό» εξιστορεί, μέρα τη μέρα, ώρα την ώρα, τα γεγονότα, από την αρχή της κατάληψης μέχρι την ώρα της εισβολής. Το «Σε πρώτο πρόσωπο», είναι μια σειρά καταθέσεις των πρωταγωνιστών για την πορεία του φοιτητικού κινήματος μέχρι το Πολυτεχνείο, για την κατάληψη και τις λειτουργίες της, τις αντινομίες και τις αντιπαραθέσεις της, το πολιτικό της στίγμα, μια συνεκτίμηση για κείνο που λέμε γενικότερα πολιτικό σκέλος, πολιτικό αποτέλεσμα. Τα «Ντοκουμέντα», από την Ασφάλεια, και την ΕΣΑ, είναι το τρίτο και τελευταίο μέρος.

 

 

Γάτος Γιώργος.(2004). Πολυτεχνείο ’73. Ρεπορτάζ με την Ιστορία ΙΙ. Οι  Μαρτυρίες– Οι φοιτητικές αντιδικτατορικές οργανώσεις– Τα Ντοκουμέντα. Αθήνα: Φιλιππότης, Αθήνα, σ. 191

Ο δεύτερο τόμος συμπληρώνει αρχειακά και ερευνητικά τον πρώτο μέσα από νέες πηγές και συνεντεύξεις αυτοπτών μαρτύρων– δρώντων.

 

Γεωργακάκης Γιάννης (1992). Η ιστορία του Νίκου: Φοιτητικό κίνημα 1970–1974. Αθήνα: Δελφίνι, σ. 

Ο συγγραφέας την περίοδο της δικτατορίας σπούδαζε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Σαν σπουδαστής υπήρξε μέλος της “Συντονιστικής επιτροπής των φοιτητών του Πολυτεχνείου” και μέλος των “Παρανόμων επιτροπών δράσης του φοιτητικού κινήματος” στην περίοδο του 1971 – 1974.

 

Γιάνναρης, Γ. (1993). Φοιτητικά κινήματα και ελληνική παιδεία. Αθήνα: Το Ποντίκι, τόμοι 2, σ. 1086.

 

 Ο πρώτος τόμος του έργου ξεκινάει με τις διακηρύξεις του Ρήγα Φεραίου και φθάνει μέχρι την κατοχή, ενώ ο δεύτερος από την αντιστασιακή Ε.Π.Ο.Ν ως τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Ο δεύτερος τόμος στηρίζεται κυρίως σε προφορικές μαρτυρίες οι οποίες παρουσιάζονται από το συγγραφέα αδιασταύρωτες και προέκυψαν από ρεπορτάζ– έρευνα του δημοσιογράφου Μακρή το 1978 στην Ελευθεροτυπία.

 

  

Cohn-Bendit, Daniel Mar­cuse, Her­bert Αντεστάιν, Ντ.,  Κόκμπερν, Α.  Φοιτητική δύναμη (μτφρ. Κ. Αποστολίδης, Θ. Οικονόμου, Φ. Προβατάς, Απ. Προγκίδης). Αθήνα: Αρμός, σ. 235

 Το συλλογικό αυτό έργο μελετάει, στον απόηχο του Μάη του 1968 και της φοιτητικής αμφισβήτησης, τη δυναμική της παρέμβασης των φοιτητών για την αλλαγή τόσο του πανεπιστημίου, όσο και ευρύτερα της κοινωνίας.

 

   

Δαφέρμος, Ολύμπιος. (1999, επιμ.).Φοιτητές και δικτατορία. Αθήνα: Γαβριηλίδης, σ. 410

  Ο συλλογικός αυτός τόμος περιλαμβάνει κείμενα των: Ολύμπιου Δαφέρμου, Χρυσάφη Ιορδάνογλου, Παναγιώτη Κανελλόπουλουυ, Σταύρου Λυγερού, Αριστείδη Μπαλτά, Γιάννη Πουντουράκη, Νίκου Χριστοδουλάκη, κ.ά μελών του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, τα οποία προβαίνουν σε μια αποτίμηση της πορείας τους.

 

 Δαφέρμος, Ολύμπιος. (1992). Το αυτόνομο αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα (1972–1973) και οι σχέσεις του με τις αντιδικτατορικές δυνάμεις. Διδακτορική Διατριβή, ανέκδοτη. Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο.                                

 Δαφέρμος, Ολύμπιος. (2009). Φοιτητές και δικτατορία. Το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα (1972–1973). Αθήνα: Γαβριηλίδης, σ.304

 Το βιβλίο αυτό, καρπός περαιτέρω επεξεργασίας της διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα, μέλος του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, εξετάζει το τελευταίο στην πορεία εξέλιξής του μετά τις αρχές της δεκαετίας του 1970 και ισχυρίζεται ότι ήταν αρχικά εν πολλοίς αυτόνομο. Πολιτικοποιήθηκε, καλύτερα παραταξικοποιήθηκε αργότερα, μετά τα γεγονότα της Νομικής. Επίσης, κατά το συγγραφέα οι πανεπιστημιακοί καθηγητές υποστήριξαν τις θέσεις των φοιτητών αρχικά όταν οι ίδιοι στάθηκαν αντίθετοι στις ρυθμίσεις του υπουργού Παιδείας Γεράσιμου Φραγκάτου για τον απευθείας διορισμό επικουρικών καθηγητών. Αντίθετα, όταν ο διάδοχος του Φραγκάτου, υπουργός Νικόλαος Γκαντώνας [πήρε πίσω τη διάταξη για τους επικουρικούς καθηγητές, οι πανεπιστημιακοί στράφηκαν πάλι με το μέρος της δικτατορικής κυβέρνησης.

 

 

Εδώ Πολυτεχνείο– Συλλογικό έργο. (2007, επιμ. Βιντιάδης, Μηνάς). Αθήνα: Τα Νέα– Δ.Ο.Λ, σ. 145

 Ο συλλογικός αυτός τόμος περιέχει αποσπάσματα από το βιβλίο “Πολυτεχνείο ’73″  σε επιμέλεια του δημοσιογράφου Γιάννη Φάτση (εκδόσεις Καστανιώτη), αρθρωμένα στις επιμέρους  ενότητες:

Χρονικό από την εξέγερση των φοιτητών στη μεταπολίτευση, Ο χαρακτήρας της εξέγερσης, Η διακήρυξη της Συντονιστικής Επιτροπής, Η επέμβαση. Επίσης, περιλαμβάνει τα κείμενα-μαρτυρίες των παρακάτω συγγραφέων:
–Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης, “Εργαστήρι προβληματισμού“
–Κώστας Λαλιώτης, “Οκτώ υστερόγραφα από μια εξέγερση“
–Γιώργος Π. Παπαβασιλόπουλος, “Μοιραστήκαμε την ελπίδα…“
–Τόνια Μοροπούλου, “Πολυτεχνείο ’73″
–Δημήτρης Χατζησωκράτης, “Ναι σύντροφε, θα νικήσουμε“
–Ολύμπιος Δαφέρμος, “Έπαιζες με την ιστορία χωρίς να το ξέρεις“
–Νίκος Μπίστης, “Τα καλύτερά μας χρόνια“
–Δημήτρης Παπαχρήστου, “Ο ήλιος του Μουσείου“
–Νάντια Βαλαβάνη, “Ένα συμβάν ξεχασμένο, μια αίσθηση αξέχαστη“
–Νίκος Χριστοδουλάκης, “Η εξέγερση δεν ήταν μόδα“
καθώς και το κείμενο από την εκπομπή της Deutsche Welle, και την απόρρητη Έκθεση της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (ΥΠΕΑ) για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Το συλλογικό αυτό έργο διανεμήθηκε δωρεάν μαζί με την εφημερίδα «Τα Νέα» στις 17 Νοεμβρίου 2007.

 

Ζαφείρης, Χρίστος. (2011). 1971–1974: Η Θεσσαλονίκη στα χρόνια της Χούντας και η εξέγερση του Πολυτεχνείου της. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, σ. 362 (πρόλογος Δημήτρη Φατούρου)                               

Το βιβλίο  του δημοσιογράφου Χρίστου Ζαφείρη, μέλους του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος στη Θεσσαλονίκη (Φ.Ε.Α.Π.Θ) μελετάει το σχετικό κίνημα στις πανεπιστημιακές σχολές της συμπρωτεύουσας, κάτι το οποίο απουσίαζε από τη σχετική  βιβλιογραφία. Ο συγγραφέας την περίοδο 1971–73, εκτός από φοιτητής, εργαζόταν και ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα της συμπρωτεύουσας «Θεσσαλονίκη» όπου επιμελούνταν στήλη σχετικά με φοιτητικά θέματα. Καταθέτει την προσωπική του μαρτυρία για τα γεγονότα της περιόδου, παρουσιάζοντας τόσο την αντίσταση των φοιτητών στο δικτατορικό καθεστώς, όσο και όψεις της δράσης των φοιτητών που ήταν υποστηρικτές του καθεστώτος. Αυτό γίνεται μέσα από σπάνιες– ανέκδοτες μέχρι τότε φωτογραφίες καθώς και την παράθεση πρωτότυπων εγγράφων της περιόδου.

 

Ζήλιας, Σύλλας, Ιερεμίας, Αλέκος & Καρατζάς, Χρήστος. (1975). Ιστορία του φοιτητικού μας κινήματος. Αθήνα: Νέο Φοιτητικό Κίνημα, σ. 146

Οι συγγραφείς του βιβλίου, φοιτητές κατά τον πρώτο χρόνο της μεταπολίτευσης και μέλη της παράταξης Νέο Φοιτητικό Κίνημα  όταν και εκδίδουν το βιβλίο, εξετάζουν την ιστορία του φοιτητικού κινήματος, τα προτάγματά του και τα προγράμματά του μέσα από την παράλληλη εξέταση της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας από το 1828 έως το 1974. Προβάλλουν ένα εξελικτικό σχήμα στη νεοελληνική ιστορία, το οποίο έχει αποκορύφωμα και κατάληξη τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, όταν το φοιτητικό κίνημα καθίσταται ο καταλύτης των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων. Παρουσιάζεται σχεδόν πάντα με θετικό πρόσημο. Χωρίζουν τη ιστορία του νεοελληνικού κράτους σε οκτώ και μία (δικτατορική) περιόδους. Έμφαση κυρίως δίνεται στη μεταπολεμική περίοδο, η οποία καλύπτει το δεύτερο και τρίτο μέρος του βιβλίου. Παρουσιάζουν το καταστατικό της Ε.Φ.Ε.Ε όπως προέκυψε από το Δ΄ Πανσπουδαστικό Συνέδριο του 1963, τις θέσεις των φοιτητών στο κίνημα του 1973, το οποίο βέβαια θεωρούν ανολοκλήρωτο.

 

 

 Ιμβριώτη, Ρόζα. (1972). Το κατηγορώ της νεολαίας. Αθήνα: Διογένης, σ. 220

Η   παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη προσπαθεί να παρουσιάσει τις προϋποθέσεις για μια διαρκή και γνήσια δημοκρατική παιδεία, η οποία θα δώσει στο νέο άνθρωπο τα απαραίτητα εφόδια για τη ζωή του: Οι νέοι άνθρωποι, της εποχής που γράφηκε το βιβλίο, βρίσκονταν στο σταυροδρόμι δύο κόσμων: του αγώνα για ένα καλύτερο μέλλον και της αλλοτρίωσης. Το βιβλίο γράφτηκε πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και περιγράφουν τα αδιέξοδα της παλιάς κατάστασης που έτεινε προς μετάβαση σε κάτι νέο.

 

Ιμβριώτη, Ρόζα. (1974). Η αυξημένη ωριμότητα των νέων άριστος οιωνός (Ο Νοέμβρης του 1973). Αθήνα: Διογένης, σ. 116

 Η   παιδαγωγός Ρόζα Ιμβριώτη προσπαθεί μέσα από τη μελέτη αυτή να εξηγήσει το φαινόμενο της εξέγερσης των νέων το Νοέμβρη του 1973 ως πράξη πολιτικής και ψυχολογικής– συναισθηματικής ωριμότητας. Με αφορμή τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αναδεικνύει τις ανεπάρκειες του εκπαιδευτικού συστήματος σε όλες τις βαθμίδες την  περίοδο της χούντας. Παράλληλα προσπαθεί να συσχετίσει την ελληνική εξέγερση με τα γεγονότα του Μάη του 1968 στη Γαλλία και την αντίσταση της φοιτητικής νεολαίας.

 

  

Ιωαννίδης, Λάκης. (1973). Το Κίνημα της Ελληνικής Νεολαίας. Θεσσαλονίκη.

Ο Λάκης Ιωαννίδης, από τα ηγετικά στελέχη της Εθνικής Κοινωνικής Οργάνωσης Φοιτητών (αρχηγός Ε.Κ.Ο.Φ Θεσσαλονίκης)   κατά την περίοδο 1967–1970 υπηρέτησε ως ακόλουθος Τύπου στην Ελληνική Πρεσβεία στο Παρίσι. Σε αυτό το έργο του, το οποίο γράφτηκε μεσούσης της χούντας, προσπαθεί να παρουσιάσει τις δράσεις των στελεχών της οργάνωσης προκειμένου να αναχαιτιστεί η επέκταση της Ε.Δ.Α και κατόπιν τις δράσεις φοιτητών του εξωτερικού προκειμένου να στηρίξουν το δικτατορικό καθεστώς (δύο συνέδρια της Συνομοσπονδίας Ελλήνων Φοιτητών στο Παρίσι το 1968). Το βιβλίο παρουσιάζει τα κακώς κείμενα της οργάνωσης και γράφτηκε μάλλον με την πίστη του συγγραφέα στη μακροχρόνια προοπτική της δικτατορικής επιβολής. Βρίσκεται σε φωτοτυπημένη μορφή στη βιβλιοθήκη της Ε.Μ.Ι.Α.Ν.

 

Καραδήμας Βαγγέλης. (2014). Η γέννηση του φοιτητικού κινήματος στην Ελλάδα. Οι σοσιαλιστές φοιτητές την περίοδο 1875–1922. Αθήνα: Το ανώνυμο βιβλίο, σ. 168

 Το βιβλίο αποτελεί συνοπτικότερη επεξεργασία της διδακτορικής διατριβής που υποστηρίχθηκε από το συγγραφέα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Ιωαννίνων με τίτλο: «Σοσιαλιστική σκέψη και σοσιαλιστικές κινήσεις των φοιτητών των αθηναϊκών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων 1875–1922». Τις ιδέες τις οποίες εμφανίζουν οι φοιτητές τις συσχετίζει με τις εθνικές διεκδικήσεις και τα κοινωνικά ζητήματα της περιόδου από τον Τρικούπη μέχρι τη μικρασιατική καταστροφή. Επίσης τις συνδέει με σοσιαλιστικές ιδέες που έρχονται από το εξωτερικό. Αναδεικνύει το λόγο των πρώτων ηγετικών προσωπικοτήτων του σοσιαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα. Τέλος, εξετάζει τη σχέση των εξεγερμένων φοιτητών της περιόδου με τις πρώτες προσπάθειες για τη συνδικαλιστική έκφραση των αιτημάτων των εργαζομένων.

 

  

Κονοφάγος, Κωνσταντίνος. (1982). Η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Αθήνα: Μπογιάτης

 Ο συγγραφέας, καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και Πρύτανής του κατά τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1973 αποτιμά τη στάση του κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Ως Πρύτανης, µαζί µε ολόκληρη τη Σύγκλητο, διακήρυξαν το απαραβίαστο του ακαδηµαϊκού άσυλου. Αναφέρεται και σε άλλα γεγονότα που έχουν να κάνουν με την εκπαιδευτική πολιτική της χούντας και το ίδρυμά του, όπως η διδασκαλία σε αυτό του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Νικόλαου Γαλιδάκη και η αποτυχημένη προσπάθεια εκλογής σε αυτό του Υπουργού Παιδείας Γεράσιμου Φραγκάτου κατά τη διάρκεια της υπουργίας του.

 

 

Κλείτσικας, Ν. (2000). Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία. Αθήνα: Προσκήνιο, σ. 439

 Ο συγγραφέας προσπαθεί να αποτιμήσει το ρόλο και την επιρροή του φοιτητικού κινήματος των Ελλήνων φοιτητών στην Ιταλία στην πορεία του αντιδικτατορικού αγώνα μέσα από την παράθεση προσώπων και γεγονότων της εποχής καθώς επίσης και την αντίσταση στις ενέργειες της δικτατορικής κυβέρνησης της Ελλάδας. Ο ίδιος ήταν φοιτητής εκείνη την περίοδο στη γειτονική χώρα, πιο συγκεκριμένα στη Νάπολι, όπως πολλές χιλιάδες Έλληνες οι όποιοι μη μπορώντας να σπουδάσουν στη χώρα μας κατέφευγαν στη γειτονική.  Ανήκε στο χώρο της Π.Α.Σ.Π. και αναφέρεται στη δράση του Π.Α.Κ

 

 

Kor­netis Kon­stan­ti­nos. (2006). Stu­dent Resis­tance to the Greek mil­i­tary dic­ta­tor­ship: Sub­jec­tiv­ity, Mem­ory, and Cul­tural Pol­i­tics, 1967–1974., ανέκδοτη διδακτορική διατριβή, Φλωρεντία

 

Kor­netis, Kostis. (2013). Chil­dren of the Dic­ta­tor­shop. Stu­dent resis­tance, cul­tural pol­i­tics and the “long 1960s” in Greece. Λονδίνο: Berghahn Books, σ. 373.

 Το βιβλίο αυτό, περαιτέρω επεξεργασία της διδακτορικής του διατριβής, αποτελεί την πρώτη προσπάθεια να δοθεί στο αγγλόφωνο κοινό μια πρώτη εμπεριστατωμένη ιστορία της γενιάς του Πολυτεχνείου. Στο βιβλίο του αυτό ο συγγραφέας ερευνά τους λόγους και τους τρόπους με τους οποίους μια ομάδα νέων ανθρώπων μπόρεσαν να εκμεταλλευτούν τα κενά και τις ασυνέχειες του αυταρχικού πλαισίου απαιτώντας την πολιτική αλλαγή. Ερευνά τη σχέση ανάμεσα στις διεθνείς και τοπικές διαστάσεις του φοιτητικού κινήματος και τονίζει τις ομοιότητες, αλλά και τις διαφορές σε σχέση με τα αντίστοιχα κινήματα του Δυτικού κόσμου, αλλά και εκτός αυτού. Υποστηρίζει ότι η γενιά του ελληνικού φοιτητικού κινήματος υπήρξε πρωτοποριακή, τόσο ως προς τη δράση της, όσο και ως προς τις αντιλήψεις της, μιας και προσομοίαζε με το κίνημα του ’68.

 

Λάζος, Χρήστος. (1987). Ελληνικό φοιτητικό κίνημα 1821–1973. Αθήνα: Γνώση, σ. 557.

 Το βιβλίο ξεκινάει με την εξιστόρηση των αγώνων των «Ιερολοχιτών» –Ελλήνων φοιτητών στην Εσπερία– κατά την έναρξη της επανάστασης του 1821 στη Βλαχία, πριν ακόμη η Ελλάδα γίνει ανεξάρτητο κράτος. Στο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος σημαντική είναι η συμβολή της «Χρυσής Νεολαίας» κατά τα ρομαντικά χρόνια 1840–1861, περίοδο που ξεκινάει με τη συμμετοχή του στο κίνημα της 3^ης Σεπτεμβρίου 1843 για την παραχώρηση Συντάγματος από τον Όθωνα. Αργότερα οι φοιτητές, στις αρχές του 20^ού αιώνα θα δραστηριοποιηθούν γύρω από το γλωσσικό (Ευαγγελικά, Ορεστειακά) με αποτέλεσμα ενδοπανεπιστημιακές ταραχές. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου καταπιάνεται με τις εξελίξεις μετά το 1922, όταν τα αιτήματα των φοιτητών είναι πιο ώριμα. Εδώ γίνεται αναφορά στην ΕΠΟΝ κατά την κατοχή, στις κινητοποιήσεις τη δεκαετία του ’50 για το Κυπριακό, στη γενιά του 1–1-4 και στις κινητοποιήσεις μετά τη δολοφονία Λαμπράκη. Τέλος κλείνει με το κορυφαίο γεγονός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

 

 

Λάζος, Χρήστος. (1980). Ιστορία της Πανεπιστημιακής ή Φοιτητικής Φάλαγγας. Αθήνα: Χρυσή Τομή, σ. 246

Ο συγγραφέας, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών, σε αυτή την ευσύνοπτη μελέτη του, καταπιάνεται με την Ιστορία της Πανεπιστημιακής ή Φοιτητικής Φάλαγγας ως ενόπλου φοιτητικού σώματος στη διάρκεια της περιόδου 1862–1897. Η Φοιτητική Φάλαγγα ήρθε ως συνέχεια του Ιερού Λόχου (1821–1861) μετά την αποπομπή του Όθωνα από την βασιλεία της χώρας με απώτερο στόχο τη συμμετοχή τους σε εξεγέρσεις σε τότε αλύτρωτες περιοχές (Κρήτη, ΄Ηπειρο, Θεσσαλία). Εκείνη τη μεταβατική περίοδο δύο πρυτάνεις του Οθώνειου τότε πανεπιστημίου (Φρεαρίτης και Π. Παπαρρηγόπουλος) μίλησαν για ένα φοιτητικό σώμα ενταγμένο μεν στη δύναμη της Εθνοφυλακής, ανεξάρτητου όμως από αυτή, προκειμένου να είναι κάτω από τον έλεγχο της πανεπιστημιακής Συγκλήτου. Το βιβλίο περιλαμβάνει και υλικό από το αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και από εφημερίδες της εποχής. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου (σ. 91–242) αποτελεί φωτογραφική ανατύπωση του βιβλίου του γιατρού Διονύσιου Μαρκόπουλου με τίτλο: Η εξέγερσις των φοιτητών εν Αθήναις και η δράσις της Φοιτητικής Φάλαγγος εν Κρήτη κατά το 1897, Καλαμάτα, Εκδόσεις Αθανάσιου Σ. Πύλιουρα,  το οποίο εκδόθηκε το 1903.

 

 

 

Λάππας, Κώστας. (2004). Πανεπιστήμιο και φοιτητές στην Ελλάδα κατά τον 19^ο αιώνα. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Ε.Ι.Ε, σ. 733

Το εκτενές αυτό βιβλίο αποτελεί καρπό επεξεργασίας της διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα. Θέματα φοιτητών θίγει στα δύο τελευταία μέρη του (Γ΄ και Δ΄μέρος). Στο Γ΄ μέρος ασχολείται με τη συγκρότηση του φοιτητικού σώματος. (σ. 299–451). Στο Δ΄ μέρος καταπιάνεται με το θέμα των κινητοποιήσεων των φοιτητών κατά το 19^ο αιώνα (σ. 453–626) σε συνάρτηση με το πνεύμα του ρομαντισμού, την ιδεολογία του εθνικισμού και το συλλογικό πνεύμα εκπροσώπησης. Προτέρημα του βιβλίου του συγγραφέα αποτελεί το ότι τα θέματα που θίγει τεκμηριώνονται μέσα από πρωτογενές αρχειακό υλικό του Πανεπιστημίου Αθηνών και όχι μόνο από αναφορές σε δευτερογενείς πηγές και εφημερίδες.

 

Λυγερός Σταύρος. (1977). Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στην Ελλάδα: από τις προσφυγές στα πρωτοδικεία στην εξέγερση του Πολυτεχνείου). Αθήνα: Εργασία-Στοχαστής. Τόμοι 2, σ.

 Ο συγγραφέας, μέλος του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος στη Φυσικομαθηματική Σχολή Αθηνών (μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου) καταπιάνεται με την πάλη γραμμών στο εσωτερικό του φοιτητικού κινήματος

 

  

Man­del, Ernest. (1980). Φοιτητές, διανοούμενοι και πάλη των τάξεων (μτφρ. Τάσος Αναστασιάδης). Αθήνα: Ουτοπία, σ. 163

 Πρόκειται για μετάφραση βιβλίου που στηρίζεται σε διαλέξεις του συγγραφέα –μαρξιστή οικονομολόγου– σε πανεπιστημιακό κοινό στον απόηχο του Μάη του 1968. Ο Ε. Man­del υποστηρίζει ότι η φοιτητική εξέγερση σχετίζεται με την προλεταριοποίηση της διανοητικής εργασίας μέσα στην εμπορευματοποιημένη κοινωνία. Η διανοητική εργασία, κατά το συγγραφέα, δε σχετίζεται με το εποικοδόμημα, αλλά με την οικονομική βάση μιας και η τελευταία πουλιέται/ αγοράζεται. Παρόλα αυτά οι φοιτητές δεν μπορούν από μόνοι τους να ανατρέψουν τον καπιταλισμό, παρ’ όλη τη φοιτητική πληθυσμιακή έκρηξη συνεπεία της ζήτησης διανοητικής εργασίας από την παραγωγή, η οποία οδηγεί σε ενοποίηση της φοιτητικής εξέγερσης με παράλληλη την τάση για επιχειρηματικό πανεπιστήμιο. Οι φοιτητές παρόλα αυτά πρέπει να διεκδικήσουν το πέρασμα της εκπαίδευσης σε όλο και πιο πλατιές κοινωνικές κατηγορίες, παρ’ όλη την τάση της θετικιστικής τεχνοκρατίας για εξειδίκευση παράλληλα με τη δημιουργία κοινωνικών συμμαχιών με τους εργάτες για την ανατροπή της κατάστασης.

 

  

Μαντόγλου, Άννα. (1995). Η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η συγκρουσιακή σχέση ατόμου και κοινωνίας. Αθήνα: Οδυσσέας, σ. 351 (πρόλογος Στάμου Παπαστάμου)

 Η  Άννα Μαντόγλου σε αυτό το βιβλίο της δεν καταγράφει μια ακόμη ιστορία του Πολυτεχνείου. Ως καθηγήτρια Κοινωνικής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο χρησιμοποιεί τα εργαλεία της επιστήμης της για να μελετήσει τις συνθήκες της εξέγερσης, να αναλύσει τους παράγοντες που καθόρισαν τη γέννησή της και να εντοπίσει τους μηχανισμούς που ενεργοποιήθηκαν πριν και μετά από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Με σεβασμό για τους ήρωές της κι έχοντας παράλληλα συνείδηση των διαδικασιών ηρωοίησης και φαλκίδευσης, συμβάλλει στην απομυθοποίηση αλλά και «αντικειμενικότερη» κατανόηση του ιστορικού αυτού γεγονότος.

 

   

Μπίστης, Νίκος. (2010). Προχωρώντας και αναθεωρώντας. Αθήνα: Πόλις, σ. 694.

Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας– μέλος του συντονιστικού των φοιτητών της Νομικής περιγράφει, στο πλαίσιο της ευρύτερης βιογραφίας του την περίοδο 1972–73 στη σχολή και ειδικότερα τις εκδηλώσεις του αντιδικτατορικού αγώνα στα σκαλάκια και στην ταράτσα του κτηρίου της Νομικής Αθηνών (σελίδες. 88– 267).

 

Νιέλ, Ματίλντ. (1975). Το φοιτητικό κίνημα ή η επανάσταση συνεχίζεται (μτφρ. Φώντα Κονδύλη). Αθήνα: Μπουκουμάνης, σ. 122

Η συγγραφέας, καθηγήτρια ψυχολογίας στη Σορβόννη μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’60 προσπάθησε να προωθήσει στη χώρα της τον νέο ουμανισμό στη χώρα της. Είδε τους φοιτητές του Μάη του 1968 ως ομάδα όπου ήρθε αντιμέτωπη με την κρίση των αξιών της εποχής. Την παρέμβασή του την προσέγγισε ψυχολογικά. Τους είδε ως ηλικιακή ομάδα που αρνήθηκε την αυταρχικότητα της παιδείας και μέσα από τον αυθορμητισμό, τις διεκδικήσεις  και τη δημιουργικότητά της ζήτησε την αυτονομία απέναντι στην εξουσία, ελευθερίες, διάλογο και δημιουργικότητα.

 

 

Ομάδα Σπουδαστών. (1976). Η τεχνική παιδεία στην Ελλάδα και ο αγώνας των υπομηχανικών. Αθήνα: Εκδοτική Ομάδα «Εργασία», σ. 64

 Το μικρό αυτό πόνημα περιλαμβάνει τις παρεμβάσεις– κινητοποιήσεις των υπομηχανικών κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, ενάντια στην υποβάθμιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων τους από τη ρύθμιση για τη λειτουργία των πέντε πρώτων συγκροτημάτων Κ.Α.Τ.Ε το 1970. Αρχικά το πόνημα πολυγραφήθηκε  και  κυκλοφόρησε, κύρια στο εξωτερικό, σε ένα περιορισμένο αριθμό  αντιτύπων και με αρχικό τίτλο: «Ο Αγώνας των Υπομηχανικών και η Τεχνική Παιδεία  στην Ελλάδα».

 

 

Παπάζογλου, Μ. (1973). Φοιτητικό κίνημα και δικτατορία. Αθήνα: Υδροχόος, σ. 165

Παπάζογλου, Μ. (1975). Φοιτητικό κίνημα και δικτατορία. Αθήνα: Επικαιρότητα, σ. 236

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου έλαβε χώρα  λίγο πριν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973. Ο συγγραφέας ήταν δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Τα Νέα» εκείνη την περίοδο και φιλοξενούσε στήλη όπου δημοσίευε τις ανάγκες, τα αιτήματα και τις προτεραιότητες των φοιτητών. Περαιτέρω επεξεργασία αυτών τν άρθρων αποτελεί το παραπάνω πόνημα το οποίο γνώρισε και μια δεύτερη έκδοση πιο συμπληρωμένη.

 

 

Παπαχρήστος, Δημήτρης. (1993, επιμ.). Εκ των υστέρων 19+ 1. Αθήνα: Λιβάνης, σ. 263

Σε αυτόν το συλλογικό τόμο περιλαμβάνονται εκ των υστέρων μαρτυρίες μελών του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος του 1972–74 σε επιμέλεια του δημοσιογράφου Δημήτρη Παπαχρήστου. Οι μαρτυρίες συγκεντρώθηκαν είκοσι χρόνια μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και απηχούν και την προβληματική της νέας –τότε– συγκυρίας.

 

 

Παπαχρήστος, Δημήτρης. (2004, επιμ.). Το πολυτεχνείο ζει; Όνειρα, μύθοι, αλήθειες. Αθήνα: Λιβάνης, σ. 359

 Το συλλογικό αυτό έργο που επιμελήθηκε ο δημοσιογράφος Δημήτρης Παπαχρήστος περιλαμβάνει σε αυτοτελείς ενότητες: α) κείμενα ογδόντα νέων εκείνης της εποχής με διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές αναφορές που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην εξέγερση, β) στοιχεία από ιστορικές έρευνες για την εποχή εκείνη, γ) αναφορές από σύγχρονες έρευνες για το τι γνωρίζουν και πώς αξιολογούν την εξέγερση του Πολυτεχνείου, οι νέοι, δ) ιστορικά ντοκουμέντα, φωτογραφίες, μαρτυρίες και ε) ένα CD με ηχητικά ντοκουμέντα του “ελεύθερου” ραδιοφωνικού σταθμού “Eδώ Πολυτεχνείο”.

 

 

 

Πιμπλής Μανόλης. (1974). Το φοιτητικό κίνημα και η πάλη του Λ.Δ.Μ.Ε, Θεσσαλονίκη: Επαναστατική φωνή, σ. 174

 Το βιβλίο περιλαμβάνει ντοκουμέντα παρανομίας του Μ.Λ.Κ.Ε και του Λ.Δ.Μ.Ε. Το βιβλίο βρίσκεται στη συλλογή των Α.Σ.Κ.Ι

 

 

 

Πετράτος, Πέτρος. (2009, επιμ.). Κεφαλονίτες και Ιθακήσιοι στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973. Αργοστόλι, σ. 701

 Το συλλογικό αυτό έργο ξεκινάει με έναν κατατοπιστικό πρόλογο και την απαραίτητη εισαγωγή (γραμμένα από τον Πέτρο Πετράτο, ο οποίος έχει και τη γενική επιμέλεια του τόμου). Η εισαγωγή δίνει το κλίμα που τότε, στη διάρκεια της Χούντας, υπήρχε στη χώρα μας και ειδικότερα στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη μετά από σχετική έρευνα που έκανε ο Πέτρος Πετράτος. Το κύριο μέρος αποτελείται από έξι μέρη. Στο Α’ Μέρος τριάντα τρεις  Κεφαλονίτες και Ιθακήσιοι, οι οποίοι τότε σπούδαζαν ή εργάζονταν είτε στην Ελλάδα (Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα ή Θεσσαλονίκη) είτε στο εξωτερικό (Ιταλία, Γερμανία, Σουηδία ή ΗΠΑ) θυμούνται και γράφουν για τη συμμετοχή τους στα γεγονότα, και ταυτόχρονα κρίνουν και αξιολογούν — κάποτε και με τη ματιά του σήμερα — εκείνη τη νοεμβριανή εξέγερση του 1973. Το Β’ Μέρος περιλαμβάνει καταθέσεις μνήμης και τιμής για δεκαπέντε Κεφαλονίτες και Ιθακήσιους συναγωνιστές που σήμερα έχουν φύγει από τη ζωή. Στο Γ’ Μέρος διαβάζουμε δημοσιεύματα Κεφαλονιτών και Ιθακησίων σε τοπικά έντυπα, που αναφέρονταν στη Χούντα και στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, ενώ στο Δ’ Μέρος καταγράφονται οι επετειακές για το Πολυτεχνείο εκδηλώσεις, που πραγματοποιήθηκαν από κεφαλονίτικους και ιθακησιακούς φορείς από το 1974 μέχρι σήμερα στα νησιά μας ή στην Αθήνα. Στο Ε’ Μέρος ανθολογούνται 27 στιχουργοί και ποιητές και 12 λογοτέχνες και πολιτικοί στοχαστές, οι οποίοι σε βιβλία τους κάνουν αναφορά στην περίοδο της Χούντας και ιδιαίτερα στο Πολυτεχνείο ή εμπνεύστηκαν από εκείνα τα γεγονότα. Το ΣΤ’, και τελευταίο, Μέρος περιλαμβάνει καταθέσεις Κεφαλονιτών στη δίκη του Πολυτεχνείου, όπως εκείνη του καθηγητή της Ιατρικής Κων. Αλιβιζάτου.

 

 

Προπαρασκευαστική Επιτροπή Τετάρτου Πανσπουδαστικού Συνεδρίου (1963). Τέταρτο Πανσπουδαστικό Συνέδριο: Κείμενα και Αποφάσεις. Αθήνα: Προπαρασκευαστική Επιτροπή Τετάρτου Πανσπουδαστικού Συνεδρίου (Β΄,  αναστατική επανέκδοση: Ε.Μ.Ι.Α.Ν, Αθήνα 2010), σ. 44

Το έντυπο αυτό αποτελεί σημαντική ιστορική μαρτυρία για την κατάσταση της παιδείας και ειδικότερα της φοιτητικής νεολαίας στις αρχές της δεκαετίας του ’60 στη χώρα μας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι αναλύει την εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα υπό το πρίσμα της συγκυρίας των αρχών της δεκαετίας του 1960 (θεωρία ανθρώπινου κεφαλαίου, αιτήματα για άνοιγμα του πανεπιστημίου, 15% για την παιδεία, επέκταση βασικής εκπαίδευσης σε όλον τον πληθυσμό στα εννέα έτη, σύνδεσή της με την παραγωγή, ενίσχυση επαγγελματικής εκπαίδευσης, μέσα και από συγκριτικά στατιστικά δεδομένα). Το Δ΄ Πανσπουδαστικό Συνέδριο το οποίο οδήγησε στη συγκρότηση της προδικτατορικής Ε.Φ.Ε.Ε είχε ως βασικό στόχο την αναγέννηση της Παιδείας και ήταν απαύγασμα και κατάληξη μιας ολόκληρης αγωνιστικής πορείας και πολιτιστικής και επιστημονικής ανόδου. Η ανασταστική επανέκδοση του  2010 από την Ε.Μ.ΙΑ.Ν αναπαράγει εξ ολοκλήρου το τεύχος της Ε.Φ.Ε.Ε που διασώζεται στα Αρχεία της Ε.Μ.ΙΑ.Ν (Συλλογή Γ. Γιανουλόπουλου, φάκ. 2, υποφ. 1).

 

 

 

Ρήγος, Άλκης. (1980). «Το φοιτητικό κίνημα», στο: Ελλάδα: Ιστορία και Πολιτισμός. Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Μαλλιάρης-Παιδεία, Τόμος 7^ος, σ. 304–320

 Πρόκειται για την πρώτη μελέτη μεταπολιτευτικά όπου παρουσιάζεται ιστορικά η πορεία του φοιτητικού κινήματος από την ίδρυση του πρώτου πανεπιστημίου της χώρας το 1837 και δεν παρουσιάζεται πάντα με προοδευτικό πρόσημο, όπως ήθελε η αναδρομική πρόληψη της ιστορίας μετά τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1973

 

Ρήγος, Άλκης. (2010). Ελληνικό πανεπιστήμιο και φοιτητικό κίνημα. Τόμος Α΄ (1837–1909).  Αθήνα: Παπαζήσης, σ. 310

 Ο συγγραφέας εξετάζει το φοιτητικό κίνημα κατά τον μακρύ 19^ο αιώνα. Τις σχέσεις και τις αντιπαραθέσεις με το θρόνο, τη δράση και τη συμμετοχή του στους κοινωνικούς αγώνες αλλά και κατά τη θεσμοθέτηση ζητημάτων του ίδιου του πανεπιστημίου. Σε μια πρώτη μορφή τα κεφάλαια  του βιβλίου είχαν δημοσιευτεί ως αυτοτελή άρθρα στην εφημερίδα «Αυγή». Το αρχειακό υλικό του συγγραφέα στηρίζεται κυρίως σε εφημερίδες

 

Σακελλαρίου, Γεώργιος. (1944). Φως εις το σκότος. Η επιχειρηθείσα τω 1942 οργάνωσις του εσωτερικού βίου των φοιτητών του Πανεπιστημίου Αθηνών και αι δύο δολοφονικαί απόπειραι κατά του εισηγητού αυτής. Αθήνα: Τυπογραφείο Κωστόπουλου– Θωμίδη, σ. 55

Το πόνημά του αυτό ο Καθηγητής της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Διευθυντής του Ψυχολογικού Εργαστηρίου της Φιλοσοφικής Σχολής το αφιερώνει «εις τους πονούντας την εγκαταλελειμμένην ελληνικήν νεότητα». Αναφαίρεται σε δύο προσπάθειες αναδιοργάνωσης της εσωτερικής ζωής των φοιτητών και τις αντιδράσεις των τελευταίων κατά την κατοχική περίοδο.

 

Σακελλαρίου, Μιχαήλ. (2010). Φοιτητικές και μεταφοιτητικές εμπειρίες (1928–1944): Συμβολή από υποκειμενική σκοπιά στην ιστορία μελετών της νεοελληνικής ιστορίας. Αθήνα: Ηρόδοτος– Μυρμιδόνες, σ. 115

Πρόκειται για προδημοσίευση επιλογών του έργου του ακαδημαϊκού καθηγητή Ιστορίας Μιχαήλ Σακελλαρίου από τα Θέματα νέας ελληνικής ιστορίας (τόμος Β΄, Ηρόδοτος, Αθήνα, 2010, σελίδες 789–853, 855–883 και 885–904. Ο συγγραφέας– διακεκριμένος ιστορικός περιγράφει τη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών για όσο διάστημα ήταν φοιτητής, τα μαθήματα, τους διδάσκοντες. Επίσης, και αυτό έχει μεγάλη σημασία, παρουσιάζει την προπαρασκευή, υποστήριξη και τελική απόρριψη της διδακτορικής του Διατριβής με θέμα την Πελοπόννησο κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία (1715–1821) από το καθηγητικό σώμα της Φιλοσοφικής Αθηνών το 1937. Πρόκειται για αυτοβιογραφικό κείμενο.

 

 

Στυλιανού Πέτρος. (2010). Οι Κύπριοι φοιτητές στην Αθήνα και ο αγώνας του 1955–59. Λευκωσία: Αιγαίον, σ. 58 (σειρά: Μικρή Κυπριακή Βιβλιοθήκη, αρ. 8), σ. 58

 Το βιβλίο αυτό αποτελεί αυτοτελή έκδοση εργασίας του συγγραφέα στο Δ΄ Κυπριολογικό Συνέδριο (30.4.2008) στη Λευκωσία. Κατά το συγγραφέα, ο οποίος υπήρξε δραστήριος ηγέτης του αγώνα στην Ελλάδα, και φοιτητής στη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών, το πόνημα αυτό αποτελεί την πρώτη προσπάθεια καταγραφής της δραστηριότητας των Κυπρίων φοιτητών, των οποίων το κύριο σώμα ήταν στην Αθήνα. Των αγώνων τους τόσο στην Αθήνα, όσο και στην Κύπρο. Οι Κύπριοι φοιτητές συγκροτήθηκαν σε τρεις οργανώσεις: τον Όμιλο Κυπριακού Εθνικού Πνευματικού Αγώνα (ΟΚΕΠΑ) την Εθνική Φοιτητική Ένωση Κυπρίων (ΕΦΕΚ) και αυτή των Κυπρίων Αγωνιστών Ριψοκίνδυνοι Ηγέτες (ΚΑΡΗ). Αναφέρεται στους λόγους για τους οποίους οι κύπριοι φοιτητές προχώρησαν στη σύσταση αυτών των οργανώσεων μετά τον αγώνα των ετών 1955–59. Παρουσιάζει τα ονόματα των εξήντα δύο φοιτητών– μελών του ΟΚΕΠΑ, τους κοινούς αγώνες τους με τη ΔΕΣΠΑ ήδη από το 1951. Ενδιαφέρον έχει η πληροφορία για την παράλληλη παράνομη στρατιωτική εκπαίδευση και πολεμική προπαρασκευή των φοιτητών.

 

 

Συντονιστικό Γραφείο της Αντιδικτατορικής Ε.Φ.Ε.Ε. (1973;). 1967–1973: το χρονικό των φοιτητικών αγώνων, σ. 75

Στο τεύχος παρουσιάζεται το χρονικό των φοιτητικών αγώνων σε όλες τις πανεπιστημιακές σχολές της χώρας, καθώς και τους υπομηχανικούς. Η εξιστόρηση φθάνει μέχρι την άνοιξη του 1973 και έτσι δεν καλύπτει τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Κάνει κριτική στη νομοθετική παραγωγή της δικτατορίας για το πανεπιστήμιο, στον τρόπο κατανομής των δημοσίων δαπανών και χαρακτηρίζει το δικτατορικό καθεστώς ως  φασιστικό. Τέλος ενδιαφέρον παρουσιάζει η διακήρυξη των θέσεων της Αντι– Ε.Φ.Ε.Ε για το πανεπιστήμιο (σ.21–24). Η σπάνια σήμερα έκδοση βρίσκεται στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Βέροιας.

 

40 χρόνια από το Πολυτεχνείο: Ο δρόμος του Νοέμβρη επαναστατικός. Εικόνες της εξέγερσης. Αθήνα: Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο

Το μικρό αυτό βιβλίο περιλαμβάνει δεκαέξι αφίσες– φωτογραφίες από την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

 

 

Τσαμπί, Ν. (1973). Η ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας στον κόσμο. Ανώτατη εκπαίδευση– Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στη σημερινή αστική κοινωνία. Αθήνα: Στόχοι, σ. 80

 Πρόκειται για μετάφραση στα ελληνικά τομιδίου σχετικού με των απόηχο των νεολαιίστικων κινημάτων αμφισβήτησης στα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο τη δεκαετία του 1960.

 

 

 

Τσέκερης,  Φοίβος. (2007). Εδώ Πολυτεχνείο στα χρόνια της Κατοχής Από τους αγώνες με τη σπουδάζουσα. Aθήνα: Εντός, σ. 219

 Ο συγγραφέας, φοιτητής τότε της Αρχιτεκτονικής,   εξιστορεί την ιστορία του Πολυτεχνείου της Αθήνας κατά την Κατοχή και το Δεκέμβριο του ’44. Είναι η περίοδος που οι φοιτητές του ιδρύματος αντιστάθηκαν στους κατακτητές μέσα από τις προοδευτικές οργανώσεις, οι οποίες δημιουργήθηκαν για να λευτερώσουν την πατρίδα. Ο  Φοίβος Τσέκερης, εξιστορεί τη γέννηση και τη δράση της Σπουδάζουσας της πιο μαζικής οργάνωσης στο φοιτητικό χώρο, στην οποία πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε κι ο ίδιος. Επίσης εξιστορεί τις μέρες που έζησε ως αγωνιστής και στη συνέχεια βαριά τραυματίας στο Πολυτεχνείο, τον Ερυθρό Σταυρό, το Ιπποκράτειο, σε άλλα νοσοκομεία, ανήμπορος και αιχμάλωτος στα χέρια του κατακτητή.

 

 

Φλούντζης Αντώνης. (1983). Το φοιτητικό κίνημα (1923–1928). Αθήνα: Κέδρος, σ. 451

 Ο συγγραφέας μέσα στο εκτενές αυτό έργο του δίνει στοιχεία για το φοιτητικό κίνημα της περιόδου μέσα από τη δράση της ΟΚΝΕ την περίοδο του μεσοπολέμου. Εξετάζει το πώς αρθρώθηκαν τα αιτήματα των φοιτητών της περιόδου με τις αριστερές οργανώσεις της εποχής και το εργατικό κίνημα. Τα αιτήματα των φοιτητών –τα οποία υποστηρίχθηκαν εν μέρει και από τους καθηγητές– είχαν να κάνουν με την αποστράτευση των πολεμιστών– φοιτητών της περιόδου 1912–22 και το πώς θα έπαιρναν πτυχίο, τα εξέταστρα, τα δίδακτρα, τα συγγράμματα, τον αυστηρό τρόπο εξέτασής τους καθώς και με το ζήτημα των εργαζόμενων φοιτητών

 

 

Φρεντ, Χάλινταίη. (1972). Η εμπειρία από το διεθνές φοιτητικό κίνημα. Αθήνα: Υδροχόος, σ. 71

 Αποτελεί  το πρώτο βιβλίο του εκδοτικού οίκου σχετικά με το διεθνές φοιτητικό κίνημα, πριν την προσπάθεια του Μηνά Παπάζογλου.

 

 

 

Φυριππής, Εμμανουήλ, Μπαμπούνης, Χάρης. (2006). “Μέρες του 1973 [20 Φεβρουαρίου-20 Μαρτίου] στη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Αθηνών”, στο: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Αναγνώριση. Τιμητικό Αφιέρωμα στον καθηγητή Θεόδωρο Γ. Εξαρχάκο. Αθήνα, σ. 713–741

 Οι δύο ανωτέρω καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών αναφέρονται στα γεγονότα της κατάληψης της Νομικής και στην αντανάκλασή τους στην Πανεπιστημιακή Σύγκλητο κατά τη συνεδρίασή της, μέσα από τα πρακτικά που εξεδόθησαν.

 

 

Φύσσας, Δημήτρης. (1993). Η “Γενιά του Πολυτεχνείου” 1973 – 1981: ένα Βιογραφικό Λεξικό (1500 Πρόσωπα). Αθήνα: Δελφίνι, σ. 158

Σε αυτό το βιβλίο ο συγγραφέας παρουσιάζει τα μέλη αυτού που αργότερα αποκλήθηκε «Γενιά του Πολυτεχνείου» και τη μετέπειτα εξέλιξή τους σε δημόσιες θέσεις.

 

 

Χατζησωκράτης Δημήτρης. (2004). Πολυτεχνείο ’73: αναστοχασμός μιας πραγματικότητας. Αθήνα: Πόλις, σ. 445

Ο συγγραφέας, μέλος του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος καταθέτει την άποψή του για το γεγονός το Πολυτεχνείου τριάντα χρόνια μετά. Αναφέρεται στο πώς και με ποιους όρους θα γίνονταν η πτώση της χούντας αν δεν είχαν συμβεί τα γεγονότα του Πολυτεχνείου έχοντας υπόψη και την εμπειρία της πτώσης των δικτατοριών στην Ιβηρική και στη Λατινική Αμερική.

 

 

Χιουρέας Τάκης. (1997). Αναμνήσεις από το Φοιτητικό Κίνημα και τη φοιτητική ζωή στην Αθήνα (1931 — 37). Αθήνα, σ. 142

Ο συγγραφέας παρουσιάζει τη δράση του ως μέλος του φοιτητικού κινήματος της περιόδου. Σύμφωνα με τον ίδιο, το φοιτητικό κίνημα  πρωτοπόρα δύναμή του είχε την ΟΚΝΕ, η οποί αντέδρασε αγωνιζόμενη στο βενιζελικό “Ιδιώνυμο” και τη μεταξική δικτατορία. Παρουσιάζει τις προσωπικές του αναμνήσεις από τη φοιτητική και καθημερινή ζωή των φοιτητών, την πολιτιστική δραστηριότητα, τη φιλία, την παρεΐστικη ψυχαγωγία τους και βέβαια τους μεγάλους, κοινούς αγώνες. Αναφέρεται σε πρωτοπόρους ήρωες — μάρτυρες του φοιτητικού κινήματος (Ν. Μπελογιάννης, Χ. Μαλτέζος, Γ. Δρακόπουλος, Τ. Κατσαϊτης, Γ. Παναγόπουλος, Γ. Κουτίβας, Ντ. Κλαμπατσέας κ.ά). Τέλος, καταγράφει πλήθος άλλων επιστημόνων, συντρόφων του (στην ΟΚΝΕ και το ΚΚΕ) με τους κοινούς φοιτητικούς, εκπαιδευτικούς, ταξικούς αγώνες τους, στο Αλβανικό Μέτωπο, στην Εθνική Αντίσταση, στις μεταδεκεμβριανές φυλακές και εξορίες.

 

 

 

Χριστοφιλόπουλος, Αναστάσιος. (1998). Από τη ζωή μου. Αυτοβιογραφικά κείμενα. Αθήνα, σ. 152

 Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας Αναφέρεται σε περιστατικά κατά τη διάρκεια της καθηγητικής του πορείας στη Νομική Σχολή Αθηνών καθώς και των φοιτητικών του χρόνων, όταν δημοσίευσε το αριστερό περιοδικό Νέοι Πρωτοπόροι.

 

 

Yata­ganas, Xenophon. (1972), Pour une his­toire poli­tique du mou­ve­ment des étudi­ants grecs (1950–1967): Essai sur le fonc­tion­nement de l’appareil idéologique uni­ver­si­taire en Grèce. Παρίσι, σ. 156

Η μεταπτυχιακή αυτή εργασία προσπαθεί να βρει τη συνέχεια του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος με τη μεταπολεμική περίοδο. Ο συγγραφέας την περίοδο 1966–1971 ήταν φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών, όταν και έζησε την πρώτη περίοδο της δικτατορικής επιβολής. Η εργασία βρίσκεται στα αρχεία της Ε.Μ.Ι.Α.Ν

 

 

 

 

 

 

 

Β. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ– ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

 

 

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

 

ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

 

Βαμπάς, Α. (Επιμ.). (1885). Οι νόμοι του Εθνικού Πανεπιστημίου. Εκδιδόμενοι επί της Πρυτανείας Κωνσταντίνου Ν. Κωστή. Αποφάσει της Ακαδ. Συγκλήτου και δαπάνη του Πανεπιστημίου. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Σ. Κ. Βλαστού.

Νόμοι και Διατάγματα περί του Εθνικού Πανεπιστημίου από του έτους 1886–1895. Εκδιδόμενα επί της Πρυτανείας Αν. Διομήδους Κυριακού. Αποφάσεις της Ακαδημαϊκής Συγκλήτου και δαπάνη του Πανεπιστημίου. (1896). Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου των καταστημάτων Ανέστη Κωνσταντινίδου.

Νόμοι και Διατάγματα περί του Εθνικού Πανεπιστημίου από του έτους 1895–1900. Εκδιδόμενα επί της Πρυτανείας Κ. Μητσοπούλου. Δαπάνη του Πανεπιστημίου. (1901). Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου.

Νόμοι και Διατάγματα περί του Εθνικού Πανεπιστημίου από του έτους 1900–1906. Εκδιδόμενα επί της Πρυτανείας Γ. Ν. Χατζιδάκι. Δαπάνη του Πανεπιστημίου. (1906). Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου.

Πρυτανεία Ιωάννου Ε. Μεσολωρά. (1916). Συλλογή νόμων και Β. Διαταγμάτων περί Οργανισμού του Εθνικού και του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Αθήνα: Τυπογραφείον ο «Ερμής».

ΠΡΥΤΑΝΙΚΟΙ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ – ΕΠΙΣΗΜΟΙ ΛΟΓΟΙ

 

Αιγινίτης, Β. (1930). Έκθεσις των επί της πρυτανείας αυτού κατά το έτος 1926–1927 πεπραγμένων. Αθήνα: Πανεπιστήμιον Αθηνών

Αλιβιζάτος, Ν. (1930). Έκθεσις των επί της πρυτανείας αυτού κατά το έτος 1927–1928 πεπραγμένων. Αθήνα: Το Αθήνησι Πανεπιστήμιον

Βιζουκίδης, Π. (1931). Η πρώτη πεντετηρίς. Λόγος του πρυτάνεως του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη

Βορέας, Θ. (1930). Το Πανεπιστήμιον και η Ελλάς. Λόγος κατά την εγκατάστασιν των πρυτανικών αρχών εν τη μεγάλη αιθούση των τελετών τη 9 Φεβρουαρίου. Αθήνα: Τυπογραφείον «Εστία»

Εθνικόν Πανεπιστήμιον. (1907). Τα κατά την Πρυτανείαν Γεωργίου Ν. Χατζιδάκι τακτικού καθηγητού της Γλωσσολογίας πρυτανεύσαντος κατά το ακαδημαϊκόν έτος 1905–1906. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου

Εθνικόν Πανεπιστήμιον. (1907). Τα κατά την Πρυτανείαν Σπυρ. Π. Λάμπρου τακτικού καθηγητού της Γενικής αρχαίας ιστορίας πρυτανεύσαντος κατά το ακαδημαϊκόν έτος 1904–1905. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου

Εθνικόν Πανεπιστήμιον. (1908). Τα κατά την Πρυτανείαν Νικολάου Γ. Πολίτου τακτικού καθηγητού της Μυθολογίας και της ελληνικής αρχαιολογίας πρυτανεύσαντος κατά το ακαδημαϊκόν έτος 1906–1907. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου

Εθνικόν Πανεπιστήμιον. (1909). Τα κατά την Πρυτανείαν Μιχαήλ Κ. Κατσαρά τακτικού καθηγητού της Νευρολογίας και των φρενιτίδων νόσων και διευθυντού της εν τω Αιγινητείω νευρολογικής κλινικής πρυτανεύσαντος κατά το ακαδημαϊκόν έτος 1907–1908. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου

Εθνικόν Πανεπιστήμιον. (1911). Τα κατά την Πρυτανείαν Κυπάρισσου Στέφανου τακτικού καθηγητού των Μαθηματικών πρυτανεύσαντος κατά το ακαδημαϊκόν έτος 1908–1909. Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Π. Δ. Σακελλαρίου

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιο Αθηνών (1936). Ιωάννου Μεσολωρά λόγος περί Πανεπιστημίου και έκθεσις των πεπραγμένων επί της αυτού αντιπρυτανείας τε και πρυτανείας 1914–1915 και 1915–1916. Αθήνα

Δασκαλάκης, Απ. (1954). Λόγοι εκφωνηθέντες εν τη ασκήσει των πρυτανικών αυτού καθηκόντων. Αθήνα

Ματθαιόπουλος, Γ. (1931). Έκθεσις των επί της πρυτανείας αυτού κατά το έτος 1927–1928 πεπραγμένων. Αθήνα: Πανεπιστήμιον Αθηνών

Μιστριώτης, Γ. (1911). Περί εννόμου αμύνης της εθνικής γλώσσης. Λόγος απαγγελθείς εν τη μεγάλη αιθούση του Εθνικού Πανεπιστημίου. Αθήνα: Τύποις Π. Δ. Σακελλαρίου

Μενάρδου, Σ. (1930). Έκθεσις των επί της πρυτανείας αυτού κατά το έτος 1925–1926 πεπραγμένων. Αθήνα: Πανεπιστήμιον Αθηνών

 

 

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

 

Τα κατά την εβδομηκοστήν πέμπτην αμφιετηρίδα της ιδρύσεως του Εθνικού Πανεπιστημίου (1837–1912). (1912). Αθήνα: Τυπογραφείον «Εστία».

Αφιέρωμα στην εκατονταετηρίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών, 1837–1937, Νέα Εστία, 22 (263), Έτος ΙΑ΄, 1937.

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιο Αθηνών. (1937). Εκατονταετηρίς 1837–1937. Αθήνα: Πυρσός.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. (1987). Εκατόν πενήντα χρόνια, 1837–1987. Κατάλογος έκθεσης ενθυμημάτων. Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. (1990). 1837–1987 εκατόν πενήντα χρόνια. Επετειακές εκδηλώσεις 2–5/5/1987. Αθήνα.

Δημητριάδης, Δ. Α. (1916). Απάνθισμα βιογραφικόν των από της συστάσεως του ελληνικού Πανεπιστημίου εκλιπόντων τον βίον καθηγητών αυτού, 1837–1916. Αθήνα.

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον. (1919). Βιογραφίαι ζώντων καθηγητών επιτίμων, τακτικών και εκτάκτων. Πρυτανεία Γεωργίου Ζ. Γαζέπη 1918–1919. Αθήνα: Τυπογραφικά καταστήματα Ταρουσοπούλου, τ. Α΄.

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον. (1920). Βιογραφίαι ζώντων καθηγητών επιτίμων, τακτικών και εκτάκτων. Πρυτανεία Β΄ Γεωρ. Ιω. Αγγελοπούλου 1919–1920. Αθήνα: Τυπογραφικά καταστήματα Ταρουσοπούλου, τ. Β΄.

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον. (1920). Συμπλήρωμα Α και Β τόμου διαθηκών και δωρεών (1909–1920). Αθήνα.

 

 

ΟΔΗΓΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ

 

Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον (1913). Αναγραφή των πανεπιστημιακών αρχών. Πρόγραμμα των μαθημάτων. Διατάξεις αφορώσαι τους φοιτητάς. Πρυτανεία Θεόδ. Ζαΐμη (1912–1913). Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου «Εμπρός».

Εθνικόν Πανεπιστήμιον Αθηνών. (1966). Πρόγραμμα της Φιλοσοφικής Σχολής (1966–1967). Αθήνα.

Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον. (1918). Οδηγός των φοιτητών της Φιλοσοφικής Σχολής. Πρυτανεία Γεωργίου Ι. Αγγελόπουλου. Αθήνα.

 

 

ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ

 

Έκθεσις επί της αναθεωρήσεως των πανεπιστημιακών νόμων υποβληθείσα τω υπουργώ υπό της προς τούτο κατασταθείσης εκ καθηγητών επιτροπείας. (1913). Αθήνα: Τυπογραφείο Σ. Κ. Βλαστού.

Υπουργείον Εκκλησιαστικών και Δημ.[οσίας] Εκπαιδεύσεως. (1921). Έκθεσις της επιτροπείας της διορισθείσης προς εξέτασιν της γλωσσικής διδασκαλίας των δημοτικών σχολείων. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Μ. Μαντζεβελάκη.

 

 

 

 

ΓΕΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΗΓΩΝ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

 

Α. Ελληνόγλωσση

 

[Μανούσης, Θ.] (1845). Περί Πανεπιστημίων εν γένει και ιδιαιτέρως περί του Οθωνείου Πανεπιστημίου. Αθήνα: Εκ της τυπογραφίας Εμ. Αντωνιάδου

Αγγελομάτη– Τσουγκαράκη, Ε. (1997). Η Ιόνιος Ακαδημία. Το χρονικό της ίδρυσης του πρώτου Ελληνικού Πανεπιστημίου (1811–1824). Αθήνα: Μικρός Ρωμιός

Αθανασιάδης, Γ. (1910). Έλεγχος ανεπιστημοσύνης του καθηγητού του Εθνικού Πανεπιστημίου Βασ. Αιγινήτου. Φυλλάδιον 2ον. Αθήνα

Αθανασιάδης, Γ. (1910). Ο καθηγητής του Εθνικού Πανεπιστημίου Βασίλ. Αιγινήτης ελεγχόμενος. Αθήνα

Αιγινήτης, Δ. (1916). Εθνικόν Αστεροσκοπείον Αθηνών. Το έργον μιας εικοσιπενταετίας (1890–1915). Αθήνα: Εστία

Αλιβιζάτος, Ν. (2007). Πέρα από το 16: τα πριν και τα μετά. Αθήνα: Μεταίχμιο

Αλισανδράτος, Γ. (2010). Μανόλης Α. Τριανταφυλλίδης (1883–1959). Σελίδες από τη ζωή και το έργο του. Αθήνα: Μουσείο Μπενάκη

Αναστασιάδης, Γ. (2003). Το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αφηγείται την ιστορία του (1926–1973). Θεσσαλονίκη: Uni­ver­sity Stu­dio Press

Ανθεμίδης, Αχ. (1969). Ο θεσμός των γενικών γραμματέων των ανωτάτων εν Ελλάδι  εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Θεσσαλονίκη

Ανθογαλίδου, Θ. (1990). Κοινωνική κριτική και ιδεολογία στην εκπαίδευση. Αθήνα: Οδυσσέας

Αντωνίου, Γ. (2006). Οι Έλληνες Μηχανικοί: θεσμοί και ιδέες (1900–1940). Αθήνα: Βιβλιόραμα

Αντωνίου, Δ. (1991). Αναζητώντας καθηγητές για το Πανεπιστήμιο: η περίπτωση του Κωνσταντίνου Μ. Κούμα, Μνήμων, 13, 279–296

Αντωνίου, Χ. (2008). Παιδαγωγοί και παιδαγωγική στην Ελλάδα.  Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα (β΄ έκδοση: Πατάκης, 2011)

Αραβαντινός, Δ. (2005, επιμ.). Πολυτεχνική Σχολή [Α.Π.Θ]: 50 χρόνια ζωντανής παρουσίας (1955–2005). Θεσσαλονίκη

Ασπρογέρακας– Γρίβας, Κ. (1984). Η κατάσταση στα Πανεπιστήμια της Ελλάδας μετά το νόμο– πλαίσιο. Αθήνα

Βεργής, Δ. & Εκδοτική Ομάδα «Εργασία». (1975). Τι είναι Πανεπιστήμιο. Τι είναι πτυχιούχος. Στοιχεία για το ελληνικό Πανεπιστήμιο. Αθήνα

Βαγιακάκος, Δ. (1977). Γεώργιος Ν. Χατζιδάκις (1848–1941). Βίος και έργον. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών

Βερέβη, Α. (1999). Πανεπιστημιακή εκπαίδευση: η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών (1950–1982). Διδακτορική διατριβή στον Τομέα Παιδαγωγικής, Τμήμα Φιλοσοφίας–Παιδαγωγικής–Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Βεργίδης, Δ. (1982). Η παρέμβαση των διεθνών οργανισμών στην ελληνική εκπαιδευτική πολιτική, στο: Κριτική της εκπαιδευτικής πολιτικής 1974–1981. Αθήνα: Εκδόσεις Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών, σ. 7–38

Βερναρδάκης, Χ. & Ντάτσης, Γ. Θέσεις και απόψεις για το Πανεπιστήμιο και τη νέα συγκυρία. Περ. Κριτική, 1. Επιθεώρηση για την εκπαίδευση, το φοιτητικό κίνημα και τη νεολαία (Νοέμβρης, 1983), 11–20

Βενιζέλος, Ε. (2007). Ατζέντα 16: για το ελληνικό πανεπιστήμιο του 20ού αιώνα. Κείμενα παρέμβασης. Αθήνα: Πόλις

Βλάχος, Ν. (1955). Μιχαήλ Δ. Βολονάκης. Ανάτυπον από το Δωδεκανησιακό Αρχείο, τ. Α΄. Αθήνα, 36–47

Βοβολίνης, Κ.Α. (1951). Το χρονικόν του «Παρνασσού» (1865–1950). Αθήνα: Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός

Βρυχέα, Α. & Γαβρόγλου Κ. (1983). Σκέψεις με αφορμή τον νόμο – πλαίσιο για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Σύγχρονα θέματα, 18, 5–17

Βρυχέα, Α. & Γαβρόγλου, Κ. (1982). Απόπειρες μεταρρύθμισης της ανώτατης εκπαίδευσης 1911–1981. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σύγχρονα θέματα

Γαβρόγλου, Κ. (1984). Η πορεία της μεταρρύθμισης στην ανώτατη εκπαίδευση (1911–1981). Δελτίο της Εταιρείας σπουδών νεοελληνικού πολιτισμού και γενικής παιδείας. Αθήνα, σχολή Μωραΐτη, 122–136

Γαβρόγλου, Κ., Καραμανωλάκης, Β., Μπάρκουλα, Χ. (2014). Το Πανεπιστήμιο Αθηνών (1837–1937) και η ιστορία του. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Γάτος, Γ. (2003). Το μέγα πάθος του εκπαιδευτικού δημοτικισμού. 41 γράμματα του Γληνού στο Δελμούζο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Γερουλάνος, Μ. (1995). Αναμνήσεις (1867–1957). Σελίδες από την ιστορία της νεώτερης ιατρικής στην Ελλάδα. Αθήνα: Καστανιώτης

Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. (1996). 75 χρόνια Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1920–1995). Αθήνα

Γεωργιάδου, Μ. (2007). Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή: ένας μαθηματικός υπό την σκέπη της εξουσίας. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Γκότσης, Γ. Ν. (2000). Το αίτημα της αυτονομίας στο νεότερο ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο: ιστορικές και πολιτικές διαστάσεις, Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης, 99–140

Γκράμσι, Α. (1972). Οι διανοούμενοι (μτφρ. Θ. Παπαδόπουλος). Αθήνα: Στοχαστής

Γράβαρης, Δ. & Παπαδάκης, Ν. (2005, επιμ.). Εκπαίδευση και εκπαιδευτική πολιτική μεταξύ κράτους και αγοράς. Αθήνα: Σαββάλας

Δαγτόγλου, Π. (1987). Πανεπιστημιακά. Αθήνα– Κομοτηνή: Σάκκουλας

Δασκαλοθανάσης, Ν. (2004, επιμ.). Διδάσκοντας την τέχνη. Η ιστορία της Α.Σ.Κ.Τ μέσα από το έργο των δασκάλων της (1840–1974). Αθήνα: Α.Σ.Κ.Τ

Δελμούζος, Α. (1938). Ο σκοπός και η σημασία της Φιλοσοφικής Σχολής. Ανατύπωση από τη «Νέα Πολιτική». Αθήνα: Εκ του Τυπογραφείου Γ. Ν. Καραμαλέγκου.

Δελμούζος, Α. (1983). Το πρόβλημα της Φιλοσοφικής Σχολής. (2η έκδ.). Αθήνα: Μπάυρον. (Αρχική έκδοση, 1944).

Δεμπόνος, Α. & Νικολάτος, Μ. Φοιτητικό κίνημα και πολιτιστικό φαινόμενο. Περ. Κριτική, 1. Επιθεώρηση για την εκπαίδευση, το φοιτητικό κίνημα και τη νεολαία (Νοέμβρης, 1983), 32–41.

Δερτιλής, Γ. Β. Πανεπιστήμια και κοινωνική ιεραρχία, στην εφ. Το Βήμα. 11/10/1998.

Δημαράς, Α. (1994). Εκπαιδευτικός Όμιλος. Κατάλογος μελών 1910–1927. Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας.

Δημαράς, Α. (2004). H ιστοριογραφία της νεοελληνικής εκπαίδευσης: απαρχές και θεσμοθέτηση (1821–1967). Στο Κιτρομηλίδης Π. Μ. & Σκλαβενίτης Τ. Ε. (Επιμ.). Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833 – 2002. (Πρακτικά Δ΄ διεθνούς συνεδρίου Ιστορίας, 29/10 – 3/11/2002). Αθήνα: Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τ. Α΄, 475–494.

Δημαράς, Α. (2006). Το Πανεπιστήμιο και οι θεραπαινίδες του. Αδημοσίευτη προφορική ανακοίνωση στο 4^ο Διεθνές επιστημονικό συνέδριο ιστορίας εκπαίδευσης «Ιστορία πανεπιστημιακής εκπαίδευσης» (6–8/10/2006). Εργαστήριο Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Πατρών.

Δημαράς, Α. (Επιμ.). (1990). Η μεταρρύθμιση που δεν έγινε (τεκμήρια ιστορίας). Αθήνα: Ερμής, (Αρχική έκδοση, 1974), τ. Α΄ (1821–1894), τ. Β΄ (1895–1967).

Δημαράς, Κ. Θ. (1961). Το έργο του Κωνσταντίνου Άμαντου. Λόγος επιμνημόσυνος. Ανάτυπο από το περιοδικό «Νέα Εστία», τ.70, 998‑1002. Αθήνα

Δημαράς, Κ. Θ. (1986). Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος. Η εποχή του – Η ζωή του – Το έργο του. Αθήνα: ΜΙΕΤ

Δημαράς, Κ. Θ. (1987). Εν Αθήναις τη 3 Μαΐου 1837. Μελέτη ιστορική και φιλολογική. Αθήνα: του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Δημαράς, Κ. Θ. (1985). Νεοελληνικός Ρωμαντισμός. Αθήνα: Ερμής

Δημαράς, Κ. Θ. (1989). Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Αθήνα: Ερμής

Δημητριάδης, Α. (1989). Ιστορία της Ελληνικής Οδοντιατρικής– επάγγελμα– επιστήμη. Αθήνα: Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία

Δρανδάκης, Π. (χ.χ.) Μεγάλη ελληνική εγκυκλοπαίδεια. (2η έκδ.). Αθήνα: «Ο Φοίνιξ» [περιέχει πολλά βιογραφικά πανεπιστημιακών καθηγητών].

Δρεττάκης, Μ. (1977). Οι σχολές κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών επιστημών. Αθήνα: Παπαζήσης

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών– Φιλοσοφική Σχολή. (1998). Η παιδαγωγική στη Φιλοσοφική σχολή. Ιστορική καταγραφή– προοπτικές (πρακτικά ημερίδας).Αθήνα: Μικρός Ρωμηός

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. (2001). Πρυτανεία Κωνσταντίνου Αθαν. Δημόπουλου (1997–2000). Αθήνα: Αντ. Σάκκουλας 

Ελληνικό Πανεπιστήμιο και φοιτητικό κίνημα 1983. Απρίλης 1983

Εμμανουήλ, Φ. (1983). Ελληνική κοινωνία και πανεπιστημιακή παιδεία. Αθήνα

Εξαρχόπουλος, Ν. (1911). Περί της σημασίας της παιδαγωγικής μορφώσεως και περί του προορισμού του Διδασκαλείου της μέσης εκπαιδεύσεως. (Απόσπασμα εκ του Ε΄ τόμου του Παιδαγωγικού Δελτίου). Αθήνα

Εξαρχόπουλος, Ν. (1991). Η αντιδικία των τόνων. Αθήνα: Ελεύθερη Σκέψις

Ευαγγελικά (1901)- Ορεστειακά (1903). Νεωτερικές πιέσεις και κοινωνικές αντιστάσεις. (2005). Επιστημονικό συμπόσιο (31/10–1/11/2003). Αθήνα: Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (ιδρυτής: Σχολή Μωραΐτη)

Ζακυθηνός, Δ. Α. (1974). Σωκράτης Κουγέας. Ανάτυπο από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών, τ. 48 (1973), σ.211–225

Ζιώγου– Καραστεργίου, Σ. (1999). Προ των Προπυλαίων: η εξέλιξη της ανώτατης εκπαίδευσης των γυναικών στην Ελλάδα. Στο Δεληγιάννη, Β.,  Ζιώγου, Σ. (επιμ.), Εκπαίδευση και φύλο. Ιστορική διάσταση και σύγχρονος προβληματισμός. Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 333–415

Ζούμας, Ε. Δ. & Παγκάκης, Γ. Λ. (1992). Συλλογή νομοθεσίας για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ν. 2083/1992. Ν. 1268/1982. Λοιπή νομοθεσία. Αλεξανδρούπολη

Ηλιού, Μ. (1984). Εκπαιδευτική και κοινωνική δυναμική. Αθήνα: Πορεία

Ηλιού, Φ. (Επιμ.). (1983). Δημήτρης Γληνός. Άπαντα. Αθήνα: Θεμέλιο, τ. Α΄: 1898–1910 & τ. Β΄: 1910–1914

Η υπεράσπιση του άρθρου 16 και η ακαδημαϊκή αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου. Αθήνα: Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, 2007

Η Δίκη των τόνων. Η πειθαρχική δίωξη του καθηγητή Ι. Θ. Κακριδή. Αθήνα: Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1988

Η αντιδικία των τόνων. Εκ των συνεδριών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα: Τζάκας– Δελαγραμμάτικας, 1944

Ηλιάδη, Αμ. (2003). Το πανεπιστήμιο του Παρισιού (12^ος–15^ος αιώνας). Ιστορία, ρόλος στις πνευματικές εξελίξεις, προεκτάσεις. Τρίκαλα: Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις

Θέμελης, Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Μεσσηνίας (1991). Η εορτή των Τριών Ιεραρχών εν τω Πανεπιστημίω Αθηνών. Αθήνα

Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα. (1991). Το Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα Σήμερα. Οικονομικές κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις. (Πρακτικά του 1ου Συνεδρίου, Πάντειον Πανεπιστήμιο 28/11 – 1/12/1990). Αθήνα

Καζάζης, Ν. (1902). Το πανεπιστήμιον και η Εθνική Ιδέα. Λόγος απαγγελθείς τη 27 Οκτωβρίου 1902 εν τη αιθούση των τελετών του Εθνικού Πανεπιστημίου. Αθήνα (αναστατική έκδοση 2013– Π.Μ. Λέζος)

Καζολέα– Ταβουλάρη, Π. (2002). Η ιστορία της ψυχολογίας στην Ελλάδα (1830–1987). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Καλαφάτης, Αθ. (2009). 70 χρόνια Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Πειραιάς: Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Καλαφάτης, Θ. (1985). Η διαμόρφωση των οικονομικών σπουδών στην Ελλάδα του 19^ου αιώνα. Στο: Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας: Η αναβάθμιση των οικονομικών σπουδών και οι κοινωνικές εξελίξεις στην Ελλάδα (συνέδριο για την Οικονομική Παιδεία). Αθήνα, σ. 178–187

Καλιτσουνάκης, Ι. (1958). Η αναβίωσις των κλασσικών σπουδών εν Ελλάδι από της απελευθερώσεως και εντεύθεν. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας».

Καλτσόγια, Ν. (1991). Η έννοια της αυτοδιοίκησης των Πανεπιστημίων και τα όρια της κρατικής παρέμβασης. Στο Το Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα σήμερα. Οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις (1^ο συνέδριο, Πάντειον Πανεπιστήμιο, 28/11 – 1/12/1990). Αθήνα, Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα, 59–73

Καπνουκάγιας, Χ. Κ. (1977). Οι διδάσκαλοι και καθηγηταί μου του Δημοτικού Σχολείου του Γυμνασίου και των Πανεπιστημίων. Εις τρία τεύχη (Από την αυτοβιογραφίαν μου). Θεσσαλονίκη

Καράκωστας, Ι. (2004). Ο Βασιλεύς Όθων, το Οθώνειο Πανεπιστήμιο (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και η Νομική του σχολή. Αθήνα: Σάκκουλας

Καράκωστας, Ι. (2012). Α’ Οθώνειο Πανεπιστήμιο (1837–1862). Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη

Καραμανωλάκης, Β. (1998). Η εισαγωγή της φροντιστηριακής ιστορικής διδασκαλίας στο πρόγραμμα σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ανάτυπο από τα Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου «Οι χρόνοι της ιστορίας. Για μια ιστορία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας», Αθήνα, 63–72.

Καραμανωλάκης, Ευ. (2004). Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης στην Ελλάδα. Η διδασκαλία της Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών 1837–1932. Διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Καραμανωλάκης, Β. (2006). Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών 1837–1932. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών– Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας

Καραμανωλάκης, Β. (2011). Αθήνα– Θεσσαλονίκη, ιστοριογραφικές διαδρομές του πανεπιστημιακού θεσμού στο ελληνικό κράτος. Στο: Μπουζάκης, Σ. (επιμ.). Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης: όψεις και απόψεις. τόμος Β΄. Αθήνα: Guten­berg, σ. 382–402

Καρκάνης, Η. (2012). Οι φυσικές επιστήμες και το Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα του 19^ου αιώνα. Διδακτορική διατριβή Ε.Κ.Π.Α– Ε.Μ.Π

Καρούζου, Σ. (1959). Νίκος Βέης. Μία σκιαγραφία. Ανάτυπο από τα Πελοποννησιακά, τ. Γ΄. Αθήνα: Τυπογραφείο Μυρτίδη, 5–8

Κατερέλου– Ζαπανιώτη, Α. (1990). Δ.Κ. Ζαγγογιάννης (1860–1904): η συμβολή του στη νεοελληνική Παιδαγωγική. Διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Φιλοσοφίας– Παιδαγωγικής– Ψυχολογίας, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Καψάσκη, Α. (2002). Τα όρια του εκσυγχρονισμού καθ’ υπαγόρεση: η αναπτυξιακή βοήθεια της Διεθνούς Τράπεζας στην Ελληνική εκπαίδεση και η πολιτική στην Ελλάδα. Διδακτορική Διατριβή, ανέκδοτη. Αθήνα

Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου. Ίδρυμα Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου. Η μεταρρύθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου. (Δ. Κλάδης, Ξ. Κοτιάδης & Ι. Πανούσης, Επιμ.). Αθήνα: Παπαζήσης

Κεχαγιόγλου, Γ. (1988). Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και πνευματική ζωή (συλλογή κειμένων). Αθήνα: Πολύτυπο

Κιμουρτζής, Π. (2003). Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια ως πρότυπα: η ελληνική περίπτωση (1837). Στο περ. Νεύσις, 12. Αθήνα: Νεφέλη, 129–149.

Κιμουρτζής, Π. Γ. (2001). Πανεπιστήμιο Αθηνών (1837–1860): Οι πρώτες γενεές των διδασκόντων. Διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Σχολή Ν.Ο.Π.Ε, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κιμουρτζής, Π. (2003). Τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια ως πρότυπα: η ελληνική περίπτωση (1837), Νεύσις, 12, 129–149

Κίνηση Πανεπιστημιακών του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου. (2001). Πανεπιστήμιο και αγορά. Νέα εκπαιδευτική τάξη στην Ευρώπη. Θεσσαλονίκη.

Κίνηση Πολιτών για μια ανοικτή Κοινωνία. (2004). Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια στην κοινωνία της γνώσης. Αθήνα  

Κιντής, Α. (1980). Η ανώτατη παιδεία στην Ελλάδα. Ανατομία. Σκέψεις για την αναδόμησή της. Αθήνα: Gutenberg.

Κιντής, Α. (1981). Αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη διάρθρωση και το περιεχόμενο των πανεπιστημιακών μας σπουδών. Αθήνα: Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών.

Κιντής, Α. (1982). Ο εκσυγχρονισμός της ανώτατης εκπαίδευσης προϋπόθεση για τη μακροχρόνια ανάπτυξη και επιβίωση του ελληνικού έθνους. Αθήνα: Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών.

Κιντής, Α. (2001). Το ελληνικό Πανεπιστήμιο στην προοπτική του 21ου αιώνα. Αθήνα: Gutenberg

Κιντής, Α. (1990). Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ιστορική ανασκόπηση και προοπτικές– 70 χρόνια. Αθήνα: Παπαζήσης

Κιουσοπούλου, Τ. (1993). Η πρώτη έδρα βυζαντινής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μνήμων, 15 (Ανάτυπο). Αθήνα, 257–276

Κλάδης, Δ. & Πανούσης, Ι. (1984). Ο νόμος πλαίσιο για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, τ. Α΄: Κωδικοποίηση κειμένων. Αθήνα–Κομοτηνή: Σάκκουλας

Κόκκαλης, Αλ. (1946). Ανοικτή επιστολή προς τον καθηγητήν Ξεν. Ζολώταν. Επιστημονική συζήτησις επί μιας ριζικώς νέας κοινωνικής οικονομικής θεωρίας. Αθήνα: Τύποις Χρίστου Λουκά

Κόκκινος, Γ. (1996). Ο πολιτικός ανορθολογισμός στην Ελλάδα. Το έργο και η σκέψη του Νεοκλή Καζάζη (1849–1936). Αθήνα: Τροχαλία.

Κόκκινος, Γ. (2002). Κοσμοθεωρία, ιδεολογία, πολιτική στράτευση. Η περίπτωση του Αλέξανδρου Δελμούζου (1880–1956). Μνήμων, 24, (Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελληνισμού), 227–268

Κομνηνός, Τ. (1908). Οδηγός προς χρήσιν της Οργανικής Χημείας του κ. Κ. Ζέγγελη. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου «Νομικής» Λ. Βεργιανίτου

Κοντογιάννης, Σπ.(1987). Η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα

Κοντογιώργης, Ε. (1998). Ο Κωνσταντίνος Άμαντος και οι απόψεις του για τη σημασία και τον εκσυγχρονισμό της υπαίθρου. Ανάτυπο από το Δελτίο του Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού, τ. Α΄: Μνήμη Ελευθέριου Πρεβελάκη. Αθήνα, 155–190

Κουτσούκης, Κλ. (1995). Το πανεπιστημιακό διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό. Η επιστημονική και κοινωνική φυσιογνωμία των μελών ΔΕΠ της Παντείου Ανώτατης Σχολής Πολιτικών Επιστημών (1927–1988). Αθήνα: Παπαζήσης

Κορδάτος, Ι. (1973). Ιστορία του γλωσσικού μας ζητήματος. (5^η έκδ.). Αθήνα: Μπουκουμάνη

Κουμάντος, Γ. (1970). Ανώτατη παιδεία: διαπιστώσεις και προοπτικές. Αθήνα: Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων

Κρητικός, Θ. (1995). Η πρόσληψη της επιστημονικής σκέψης στην Ελλάδα. Η φυσική μέσα από πρόσωπα, θεσμούς και ιδέες (1900–1930). Αθήνα: Παπαζήση.

Κρητικός, Θ. (2003). Το Πανεπιστήμιο. Η εξέλιξη του θεσμού 1871–1911. Στην Ιστορία του νέου ελληνισμού 1770–2000, τόμ. 5^ος: Τα χρόνια της σταθερότητας, 1871–1909. Η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του ελληνισμού. «Τα Νέα». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 129–138

Κριαράς, Εμμ. (2009). Μακράς ζωής αγωνίσματα. Αθήνα: Οι φίλοι του περιοδικού ¨Αντί¨

Κριμπάς, Κ. (1998). Η ανώτατη παιδεία τον καιρό της χούντας,  Αντί, 651 και  653, σ. 26–31 και 48–53 αντίστοιχα

Κριμπάς, Κ. (1993). Θραύσματα κατόπτρου. Αθήνα: Θεμέλιο

Κριμπάς, Κ. (2003). Ανώτατη Παιδεία και Έρευνα 1949– 1974, στο: Ιστορία του νέου ελληνισμού 1770– 2000, τομ. 9^ος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα 153–166

Κριαράς, Ε. (χ.χ.). Από την ιστορία του δημοτικισμού. (Η φοιτητική συντροφιά). Στο Για τη δημοτική γλώσσα. Αθήνα: Γρηγόρης, 15–20

Κριτσωτάκη, Δ. (2009). Ψυχική ασθένεια και ψυχιατρική νοσηλεία. Κοινωνικές προσλήψεις και λειτουργίες της ψυχιατρικής και των ψυχιατρικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα και τη Σκοτία των αρχών του 20^ού αιώνα. Διδακτορική διατριβή– Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ρέθυμνο

Κυριαζόπουλος, Β.Δ. (1976). Τα πενήντα χρόνια του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1926–1976). Θεσσαλονίκη

Κυπριανός, Π. (1996). Φοιτητικός πληθυσμός και ζήτηση σπουδών στην Ελλάδα (1891–1936), Τα ιστορικά, 24–25, 225–252

Κυρίδης, Α. (1997). Η ανισότητα στην ελληνική εκπαίδευση και η πρόσβαση  στο Πανεπιστήμιο (1955–1985). Αθήνα: Gutenberg

Κύρτσης, Α. (1996). Κοινωνιολογική σκέψη και εκσυγχρονιστικές ιδεολογίες στον ελληνικό μεσοπόλεμο. Αθήνα: Νήσος

Λάιος, Γ. (1962). Το Αστεροσκοπείο Αθηνών (ανέκδοτα έγγραφα). Αθήνα

Λαμπίρη-Δημάκη, Ι. (1989). Η συμβολή των νομικών σπουδών στην διαμόρφωση των ελίτ: από τα πορίσματα μιας έρευνας. Στο Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία. Ιστορική διάσταση και προοπτικές. (Πρακτικά του διεθνούς συμποσίου, 21–25 Σεπτεμβρίου 1987). Αθήνα: Ιστορικό αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, τ. Α΄, 471–481

Λαμπίρη-Δημάκη Ι. (2003, επιμ.). Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950– 1967. Ειδικό αφιέρωμα. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg

Λαμπίρη-Δημάκη Ι. (1974). Προς μιαν ελληνική κοινωνιολογίαν της παιδείας. Αθήνα: ΕΚΚΕ

Λάππας, Κ. (2003). Πανεπιστήμιο Αθηνών. Θεσμοί και οργάνωση, ιδεολογική λειτουργία. Στην Ιστορία του νέου ελληνισμού 1770–2000, τ. 4: Το ελληνικό κράτος, 1833–1871. Η εθνική εστία και ο ελληνισμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. «Τα Νέα». Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 151–162

Λάππας, Κ. (2004). Πανεπιστήμιο και φοιτητές στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς. Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών Ε.Ι.Ε

Λατίφη, Κ. (2011). Πέτρος Σ. Κόκκαλης (1896–1962). Βιωματική Βιογραφία. Αθήνα: Εστία

Λιάκος, Α. Να ανοίξει ο φάκελος της ανώτατης παιδείας, στην εφ. Το Βήμα, 11/6/2000

Μακράκης, Απ. (1868). Αι δύο ενάντιαι σχολαί αντιπαραβαλλόμεναι και το Χριστιανικόν Πανεπιστήμιον. Σικάγο: Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Η.Π.Α

Μάνεσης, Α. Ι. (1977). Η συνταγματική προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας. (Ανάτυπο από το περ. «Ο Πολίτης», τ.6, Νοέμβρης 1976). Αθήνα

Μανιάτη, Ε. Α. (2001). Απόπειρες εκσυγχρονισμού στο ελληνικό Πανεπιστήμιο (τέλη 19^ου –αρχές 20^ού αιώνα): Εκπαιδευτική διαδικασία, επιστημονική παραγωγή και κοινωνική προσφορά των εργαστηρίων φυσικών επιστημών. Διδακτορική διατριβή στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας, Θεωρίας των Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Μαντζούφας, Π. (1997). Ακαδημαϊκή ελευθερία. Αθήνα– Κομοτηνή: Σάκκουλας

Μαντζούφας, Π. (2007). Η δίκη των τόνων, Εφημερίς Διοικητικού Δικαίου, 4, 548 κ.ε

Μαντζουράνη Ελ., Μαρινάτου Ν. (2014). Σπυρίδων Μαρινάτος 1901–1974: η ζωή και η εποχή του. Αθήνα: Καρδαμίτσας

Μαρκίδης, Γ. (1989). Τρικυμία στα Πανεπιστήμια. Θεσσαλονίκη

Ματθαίου, Δ. (2001, επιμ). Το Πανεπιστήμιο στην εποχή της ύστερης νεωτερικότητας. Συγκριτική μελέτη της ιδεολογικής και θεσμικής μεταλλαγής του. Αθήνα: Εργαστήριο Συγκριτικής Εκπαίδευσης, Διεθνούς Εκπαιδευτικής Πολιτικής και Επικοινωνίας

Μαυρογορδάτος, Γ. (1991). Με το σπασμένο χέρι του Κοραή. Οδυσσέας

Μαυρουδέας, Στ. (2005). Οι τρεις εποχές του Πανεπιστημίου. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Μαχαίρας, Χ. Το αβέβαιο παρελθόν των συσπειρώσεων. Περ. Κριτική, 1. Επιθεώρηση για την εκπαίδευση, το φοιτητικό κίνημα και τη νεολαία (Νοέμβρης, 1983), 21–31

Μερτύρη, Αντ. (2000). Η καλλιτεχνική εκπαίδευση των νέων (1835–1945). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν

Μεταλληνός, Γ. (2005). Η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στη μέχρι σήμερα διαδρομή της (1837–2004). Στο: Α΄ Συμπόσιο Θεολογικών Σχολών. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ, σ. 67–76

Μητροφάνης, Γ. (2003). Το φοιτητικό κίνημα. Πολιτικά κινήματα– Οργανώσεις νεολαίας, στο: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770–2000, τόμος 9^ος : Νικητές και ηττημένοι (1949–1974). Αθήνα: Τα Νέα– Ελληνικά Γράμματα, σ. 143–150

Μικρογιαννάκης, Ε. (1975). Πανεπιστημιακά. Χάος στη Φιλοσοφική Αθηνών. Αθήνα

Μίτσης, Φ. (1994). Το χρονικό της πρυτανείας 1979–80. Η φοιτητική εξέγερση του Δεκέμβρη 1979 και η συγκρότηση της Επιτροπής Πρυτάνεων. αθήνα

Μίτσης, Φ. (2006). Ορόσημα μιας πορείας. Προσωπικές μαρτυρίες. Αθήνα:    Παρισιάνος

Μνήμη Μιχαήλ Αθ. Αθανασιάδη, Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών (1909–1979). Αθήνα: Έκδοση της Επιτροπής των αποκαλυπτηρίων της προτομής του, χ.χ

Μουζέλης, Ν. (1997). Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα: κράτος, αγορά, κοινωνία των πολιτών. Ίνδικτος, 8, 109–119.

Μουζέλης, Ν. Για ποιους η δωρεάν Παιδεία. Το κράτος, οι αγορές και η λειτουργία των πανεπιστημίων σήμερα, στην εφ. Tο Bήμα, 5/7/1998

Μουρκίδης, Γ. (1989). Τρικυμία στα Πανεπιστήμια. Θεσσαλονίκη

Μπακουνάκης, Ν. (2006). Πανεπιστήμιο. Πέρα από το καλό και το κακό του άρθρου 16. Αθήνα: Πόλις

Μπαλάνος, Δ. (1937). Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών: εκατανταετηρίς 1837–1937. Ιστορία της Θεολογικής σχολής (τόμος Α΄). Αθήνα

Μπαλή, Χ. (2013). Το Πανεπιστήμιο Αθηνών κατά το διάστημα 1938– 1945: η περίπτωση της Νομικής Σχολής. Διδακτορική διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Φιλοσοφική Σχολή– Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Αθήνα

Μπάρκουλα, Χ. (2009). Αλέξανδρος Ρίζος– Ραγκαβής: αλυτρωτισμός και διπλωματία (1830–1880). Διδακτορική Διατριβή– Ε.Κ.Π.Α. Αθήνα

Μπήτρος, Γ. (2005). Γιατί και ποια μεταρρύθμιση στην ανώτατη εκπαίδευση, Συγκριτική και Διεθνής Εκπαιδευτική Επιθεώρηση, 4, σ. 37–55

Μπίρης, Κ. (1957). Ιστορία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Αθήνα

Μπόμπου– Σταμάτη, Β. (1995). Τα καταστατικά του σωματείου (nazione) των Ελλήνων φοιτητών του πανεπιστημίου της Πάδοβας (17^ος- 18^ος αιώνας). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Μπουζάκης, Σ. & Σιμενή-Δούκα, Π. (2006). Ιστοριογραφία της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης: Το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (1836–2005). Στο Τζήκας, Χ. (Επιμ.). Ζητήματα ιστορίας και ιστοριογραφίας της εκπαίδευσης. (Πρακτικά επιστημονικής διημερίδας). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, 57–69

Μπουζάκης, Σ. (2006). Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην Ελλάδα (1836–2005). Τεκμήρια ιστορίας. Αθήνα: Guten­berg, τ. Α΄ (1836–1925) & τ. Β΄ (1926–2005).

Μπουρνάζος, Σ. (2001). Η εκπαίδευση στο ελληνικό κράτος. Στο Χατζηιωσήφ, Χ. (Επιμ.). Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα. Οι απαρχές 1900–1922. Αθήνα: Βιβλιόραμα, τ. Α΄, Μέρος 2^ο, 189–281

Μυλωνάκης, Μ. (1966).Το νομοσχέδιο για την Ανώτατη Παιδεία, Σύγχρονα Θέματα, 22, 452–455

Νικολινάκος, Μ. (Επιμ.). (1981). Επιστημονική έρευνα και Πανεπιστήμιο: Ελλάδα και Ευρώπη. (Πρακτικά του Διήμερου της Ένωσης Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δυτ. Ευρώπης. Αθήνα, Σεπτέμβριος 1977). Θεσσαλονίκη: Παρατηρητή

Νόταρης, Ι. Σ. (1961). Ο ιστορικός Κωνσταντίνος Άμαντος ως εθνικός διδάσκαλος. Αθήνα

Νταβέας, Δ. (1976). Τα στοιχεία για τη συνεργασία καθηγητών των ΑΕΙ με τη δικτατορίας, Ο Πολίτης, 2, 23–28

Ο νέος Οργανισμός του Πανεπιστημίου Αθηνών (Νόμος 5343 της 23 Μαρτίου 1932) μετά αγορεύσεων. Αθήνα: Θεοφιλόπουλος– Εφημερίς των Νόμων

Παμπούκης, Χ. (2007). Για μια ανώτατη εκπαίδευση του μέλλοντος. Αθήνα: Λιβάνης

Παναγιωτόπουλος, Δ. (2004). Γεωργική εκπαίδευση και ανάπτυξη. Η Ανώτατη Γεωπονική Σχολή Αθηνών στην ελληνική κοινωνία 1920– 1960. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Παναγιωτόπουλος, Δ. (2010). Πανεπιστήμιο και δικτατορία στην Ελλάδα. Οι επιπτώσεις της δικτατορίας στη δομή και λειτουργία της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών, Αναδρομές, 1, 177–187

Πανεθυμιτάκης, Α.Ι. (2001). Το ζήτημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: ΑΕΙ-ΤΕΙ. Στο δρόμο προς την κοινωνία της γνώσης και της τεχνολογίας. Αθήνα: Gutenberg

Πανεπιστημιακός Όμιλος. (1978). Κείμενα 1976–1978. Αθήνα: Παπαζήση

Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και παιδεία. Ιστορική διάσταση και προοπτικές. (Πρακτικά του διεθνούς συμποσίου, 21–25 Σεπτεμβρίου 1987). Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, 1989, τόμοι 2

Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τομέας Φιλοσοφίας. (1999). Το Πανεπιστήμιο στην κοινωνία που αναδύεται. (Πανελλήνιο επιστημονικό συνέδριο, Χανιά 29–31/8/1997). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Πανεπιστήμιον Αθηνών– Πρυτανεία Απόστολου Δασκαλάκη. (1955). Έκθεσις πεπραγμένων μετά παραρτήματος σχετικών εγγράφων. Αθήνα

Πανούσης, Γ. (1985). Οραματισμοί για μιαν άλλη Ανώτατη Παιδεία (άρθρα 1980–85). Αθήνα– Κομοτηνή: Σάκκουλας

Πανταζίδης, Ι. (1889). Χρονικόν της πρώτης πεντηκονταετίας του ελληνικού Πανεπιστημίου κατ’ εντολήν της Ακαδημαϊκής Συγκλήτου και δαπάνη του Εθνικού Πανεπιστημίου. Αθήνα: Τυπογραφείον «Παλιγγενεσία» Ιω. Αγγελοπούλου

Πάντειος Ανώτατη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. (1957). Εικοσιπενταετηρίς 1930–1955. Αθήνα

Παντούλας, Θ. Ε. (2006). Η ελληνοχριστιανική ιδεολογία και ο ιεροφάντης του νεοελληνισμού Σπυρίδων Ζαμπέλιος. Αθήνα: Πορθμός

Παπαδάκης, Ν. (1998). Χάριν του Κράτους και υπέρ του λαού. Ελληνική εκπαιδευτική πολιτική και ανώτατη εκπαίδευση: η περίπτωση της μεταρρύθμισης του ’29. [Μεταπτυχιακή εργασία, αδημοσίευτη, υποβληθείσα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης]. Ρέθυμνο

Παπαδάκης, Ν. Ε. (2000). Η διαμεσολάβηση του πολιτικού πεδίου στη διαδικασία συγκρότησης ‘Επιτροπών παιδείας’: Η περίπτωση των Επιτροπών για τη μεταρρύθμιση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, στον ύστερο βενιζελισμό. Επιστήμες αγωγής, 1–3, 109–126

Παπαδάκης, Ν. Ε. (2004). Η παλίμψηστη εξουσία. Κράτος, Πανεπιστήμιο και εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα. Από το Ν. 5343/32 στο Ν. 1268/82. Αθήνα: Gutenberg

Παπαδάκης, Ν. (2002). Διευρύνοντας την σκέπην της σοφίας. Αναπτυξιακή προοπτική, κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και πανεπιστημιακή πολιτική στο μεσοπόλεμο; Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ΑΣΚΤ, Ανώτατη γεωπονική Σχολή, ΑΣΟΕΕ και Πάντειος, Πανεπιστήμιο, 5, 3–59

Παπαδημητρίου, Γεώργ. (1976). Η νομοθεσία της Δικτατορίας για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Ο Πολίτης, 2 , Ιούνιος, 19–23

Παπαϊωάννου, σ. (1951). Ένα πρωτοποριακό ίδρυμα και η εποχή του. Η Εμπορική και Βιομηχανική Ακαδημία. Αθήνα

Παπάζογλου, Γ., Δαβάζογλου, Αγγελική. (1994). Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης: παρόν και μέλλον. Αθήνα: Guten­berg

Παπανούτσος, Ευ. (1987). Αλέξανδρος Δελμούζος. Αθήνα: Μ.Ι.Ε.Τ

Παπαπάνου, Κ. (1970). Χρονικό-Ιστορία της ανωτάτης μας εκπαιδεύσεως. Αθήνα: Έκδοση Αμερικανικού Κολεγίου Θηλέων Αθηνών-Pierce College

Παπασαραντόπουλος, Π. (1978, επιμ.). Τα Πανεπιστήμια στη Δυτ. Ευρώπη. Συσχετισμός με την ελληνική πραγματικότητα. (Εισηγήσεις από το Διήμερο μελέτης για τα Πανεπιστήμια στη Δυτ. Ευρώπη. Αθήνα, 6–7/9/1976). Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις «Παρατηρητής»

Παπαστράτης, Π. Πολιτική εξουσία και Πανεπιστήμιο στην Ελλάδα 1890–1932. [ανέκδοτη μελέτη]

Παπαστράτης, Π. (2003). Η εκκαθάριση του Πανεπιστημίου μετά την απελευθέρωση.  Στο Mazower, M. (επιμ.). Μετά τον Πόλεμο. Η ανασυγκρότηση της οικογένειας, του έθνους και του κράτους στην Ελλάδα, 1943–1960. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 73–86

Πατρικίου, Ρ. (2007). Οι φόβοι ενός αιώνα. Αθήνα: Μεταίχμιο

Πατρικίου, Ρ. (1999). Γλώσσα, εκπαίδευση και πολιτική. Αθήνα: Ολκός

Πεντάζου, Ι. (1995). Ο Θεόδωρος Μανούσης καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1837–1858). Μνήμων, 17, 69–106

Πεντόγαλος, Γ. (1980). Η Ιατρική σχολή της Ιονίου Ακαδημίας (1824–1828, 1844–1865). Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ (διατριβή επί υφηγεσία)

Πεσμαζόγλου Γιάγκος: εκδήλωση τιμής και μνήμης. Αθήνα: Παπαζήσης, 2006

Πλουμπίδης, Δ. (1995). Ιστορία της Ψυχιατρικής στην Ελλάδα. Θεσμοί, ιδρύματα και κοινωνικό πλαίσιο 1850–1920. Αθήνα: Εξάντας

Προτάσεις της ομάδας εργασίας. (χ.χ.) [μάλλον 1974]. Το Αττικό Πανεπιστήμιο. Αθήνα: Κοχλίας

Πυργιωτάκης, Ι. Ε. & Παπαδάκης, Ν. Ε. (2000). Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής και το ελληνικό πανεπιστήμιο. Στο Μπουζάκης, Σ. (Επιμ.), Ιστορικο-συγκριτικές προσεγγίσεις. Τιμητικός τόμος Ανδρέα Μ. Καζαμία. Αθήνα: Guten­berg, 97–120.

Πυργιωτάκης, Ι. Ε. (2006). Το ελληνικό πανεπιστήμιο της Σμύρνης: Ένα πανεπιστήμιο και ένα όραμα όπως το ενσάρκωσε ο εμπνευστής και ιδρυτής του μαθηματικός Κων/νος Στεφάνου Καραθεοδωρή. Αδημοσίευτη προφορική ανακοίνωση στο 4^ο Διεθνές επιστημονικό συνέδριο ιστορίας εκπαίδευσης «Ιστορία πανεπιστημιακής εκπαίδευσης» (6–8/10/2006). Εργαστήριο Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Πατρών

Πυργιωτάκης, Ι. Ε. (2010). Εκτός των τειχών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Ράσης, Π. Σ. (2004). Τα Πανεπιστήμια χθες και σήμερα. Συμβολή στην ιστορία της εκπαίδευσης: η αγγλοσαξονική εμπειρία. Αθήνα: Παπαζήσης

Ρήγος, Α. (1999). Φοιτητικό κίνημα και δικτατορία. Στο Η δικτατορία 1967–1974. Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης. Αθήνα: Καστανιώτης, 224–251

Ρήγος, Α. (2000). Πανεπιστήμιο, ιδεολογικός ρόλος και λόγος. Από το μεσαίωνα στη νεωτερικότητα. Αθήνα: Παπαζήσης

Ρόκος, Δ. (1982). Αλλαγή για την παιδεία– Παιδεία για την αλλαγή. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής

Σαραφιανός, Δ. Π. (1989). Θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ (συγκέντρωση εξουσίας – διάχυση κοινωνικού ελέγχου). Διδακτορική διατριβή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Αθήνα

Σαρίπολος, Ν. Ι. (1889). Αυτοβιογραφικά απομνημονεύματα. Αθήνα

Σιδέρη, Α. (1989– 1994). Έλληνες φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Πίζας (1806–1861). Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας. Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, τ. Α΄, Β΄

Σιμενή, Π. (2004). Η υποδοχή της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στο Μπουζάκης, Σ. (Επιμ.). Ιστορικές προσεγγίσεις της εκπαίδευσης. (Πρακτικά 2^ου επιστημονικού συνεδρίου Ιστορίας της εκπαίδευσης. Πάτρα, 4–6/10/2002). Αθήνα: Guten­berg, 227–240

Σιμενή, Π. Α. (2004). Φοιτητικές ταραχές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η περίπτωση των «γυμναστικών» του 1907. Στα Πρακτικά του 3^ου Διεθνούς Συνεδρίου Ιστορίας εκπαίδευσης, Πάτρα, 1–3/10/2004. (Εργαστήριο Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής και Διεθνούς Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Πατρών). CD-ROM

Σιμενή, Π. Α. (2007). Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και οι  εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα 1904–1925. Διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Πατρών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Πάτρα

Σιμενή, Π. Α. (2008). Μεταρρύθμιση και αντίδραση. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών απέναντι στις εκπαιδευτικές αλλαγές (1899–1926). Αθήνα: Gutenberg

Σιμενή, Π., Δούκας, Τ., Μπουζάκης, Σ. (2011). Μεταρρυθμίσεις στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση στην Ελλάδα 1911–1982. Στο: Μπουζάκης, Σ. (επιμ.). Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης: όψεις και απόψεις. τόμος Β΄. Αθήνα: Guten­berg, σ. 511–555

Σκλαβενίτης, Τρ. (2008, επιμ.). Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών 1958–2008: ίδρυση, πορεία, προοπτικές. Αθήνα: Ε.Ι.Ε

Σταμέλος, Γ. (1999). Τα Πανεπιστημιακά Παιδαγωγικά Τμήματα. Αθήνα: Gutenberg

Σκαρπαλέζος, Α. Κ. (1964). Από την ιστορίαν του Πανεπιστημίου Αθηνών. (Ιστορικά κείμενα και ιστορικά στοιχεία). Αθήνα: Τύποις Χαράλ. Συνοδινού

Σμοκοβίτης, Α. (1981). Εντός και εκτός των πανεπιστημιακών τειχών. Θεσσαλονίκη

Σπανός, Γ. (1975). Ο Άμαντος και η Χίος. Χιακή επιθεώρησις, 13 (39), σ.206–232

Στασινόπουλος, Μ. Δ. (1971). Τα πρώτα βήματα της ανωτάτης παιδείας μετά την απελευθέρωσιν. Η παιδεία κατά τον αγώνα. Το Πανεπιστήμιον και οι πρώτοι καθηγηταί. Αι πρώται δυσχέρειαι και η Ακαδημαϊκή ελευθερία. Αθήνα

Στεριάδου, Κ. (1993). Η εξέλιξη των συνταγματικών ρυθμίσεων για θέματα ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα από το 1821 έως σήμερα. Αθήνα – Κομοτηνή: Σάκκουλας

Στεφανίδης, Δ. Σ. (1944). Μια πτυχή πανεπιστημιακής ζωής. Αθήνα

Σύλλογος Βοηθών Επιμελητών Φυσικομαθηματικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθήνας. (1975). Πανελλαδικό συνέδριο για την ανώτατη παιδεία. (Αθήνα, 22–26/4/1975)

Σύνοδος των Πρυτάνεων και Προέδρων Δ.Ε. των ελληνικών Πανεπιστημίων. Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. (1992). Τα ελληνικά Πανεπιστήμια στην Ευρώπη του 2000. Έκθεση και εισηγήσεις της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων προς την Σύνοδο των Πρυτάνεων και Προέδρων Δ. Ε. των ελληνικών Πανεπιστημίων. Αθήνα

Σχινά, Ε. (2009). Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου, ο εκπαιδευτικός εκσυγχρονισμός και οι κοινωνικές και πολιτικές αδράνειες. Στο: Βασιλάκης, Μ. (2009, επιμ.). Από τον Ανένδοτο στη Δικτατορία. Αθήνα: Παπαζήσης, σ. 336–350

Τα ΑΕΙ (ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, ΑΠΘ) έναντι του Σχεδίου Νομοθετικού Διατάγματος περί οργανώσεως της Ανωτάτης Παιδείας, Ιούλιος 1966

Τα Ελληνικά Πανεπιστήμια στην κοινωνία της γνώσης. Μια συμβολή υπέρβασης της κρίσης. Αθήνα: Κίνηση  Πολιτών για μια ανοιχτή κοινωνία, 2004

Τα κατά την εβδομηκοστήν πέμπτην αμφιετηρίδα της ιδρύσεως του εθνικού Πανεπιστημίου (1837–1912). Αθήνα: Τυπογραφείο Εστία, 1912

Ταλιαδούρος, Αθ. Σ. (1977). Οργάνωση και λειτουργία των Α.Ε.Ι. (Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων). Σχέδιον του νόμου – πλαισίου. Αθήνα

Ταλιαδούρος, Αθ. (1983). Η μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση (1974– 1982). Αθήνα

Ταλιαδούρος, Αθ. (1980). Τα πανεπιστήμιά μας αναπαράγουν την άρχουσα ιδεολογία; (ανάτυπο περ. Εθνική Ανασυγκρότησις, τχ. 414– 415). Αθήνα

Τερζής, Ν. Π. (1988). Εκπαιδευτική πολιτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: πρόγραμμα και πραγματικότητα – πράγματα και πρόσωπα. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης

Τζάνη Μ. (1993). Η κυριαρχία των κινήτρων. Αθήνα: Μ.Π.Γρηγόρης

Τζήκας, Χ. (2006). Νικόλαος Εξαρχόπουλος και Δημήτρης Γληνός: Η πρώτη δημόσια αντιπαράθεση με αφορμή τα εκπαιδευτικά νομοσχέδια του 1913. Στο τ.ί. (επιμ.). Ζητήματα ιστορίας και ιστοριογραφίας της εκπαίδευσης. (Πρακτικά επιστημονικής διημερίδας). Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, σ.185–228

Τμήμα Παιδείας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. (1987). Πανεπιστήμιο και κοινωνία. (Υλικά του Συμποσίου, 11/2/1987 και 13–15/2/1987). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή

Το Γαλλικό Πανεπιστήμιο μετά το 1968. (επίσημα κείμενα μεταφρασμένα από ομάδα της Ένωσης Ελλήνων Πανεπιστημιακών Δυτικής Ευρώπης). Αθήνα, 1976

Τομαρά– Σιδέρη, Μ. (1991). Ανώτατη Εκπαίδευση και κοινωνική επιλογή Εξέλιξη του φοιτητικού σώματος στο Πάντειο Πανεπιστήμιο 1932–1988. Αθήνα: Παπαζήσης

Τουλουμάκος, Ι. (1985). Η αναθεώρηση του νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση (μερικές προτάσεις). Αθήνα: Παπαζήσης

Τσάκωνας, Γ. (1910). Ο Βασίλειος Αιγινήτης και η κατ’ αυτού εξέγερσις των φοιτητών. Αθήνα: Εκ του τυπογραφείου Α. Ζ. Διαλήσμα

Τσαμασφύρος, Γ., Μπασαντής, Δ. (1997, επιμ.). Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 1837–1997. εκατόν εξήντα χρόνια. Αθήνα: Ε.Μ.Π

Τσαούσης, Δ. (1990, επιμ.). Η ευρωπαϊκή πρόκληση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg

Τσαρδάκης, Δ. (2000). Πανεπιστήμιο και νεωτερικότητα. Αθήνα: Παπαζήσης

Τσουκαλάς, Κ. (1987). Εξάρτηση και αναπαραγωγή. Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα (1830–1922). (μτφρ. Ιω. Πετροπούλου– Κ. Τσουκαλάς). Αθήνα: Θεμέλιο

Τσουκαλάς, Κ. (2003). Η κοινωνική έρευνα πριν σαράντα χρόνια, στο: Λαμπίρη-Δημάκη Ι. (επιμ.). Κοινωνικές επιστήμες και πρωτοπορία στην Ελλάδα, 1950– 1967. Ειδικό αφιέρωμα. Αθήνα: Guten­berg, σ. 411–420

Τσουκαλάς, Κ. (1975). Η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα ως μηχανισμός κοινωνικής αναπαραγωγής, Δευκαλίων, 13, 18–33

Τσούχλου, Δ., Μπαχαριάν Άσαντ. (1984). Η ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Χρονικό 1836–1984. Αθήνα: Άποψη

Τυπάλδος– Ιακωβάτος, Γ. (1982). Ιστορία της Ιόνιας Ακαδημίας (επιμ. Σπ. Ασδραχάς). Αθήνα: Ερμής

Τωμαδάκης, Ν. Β. (1953). Φαίδων Ι. Κουκουλές. Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, Έτος ΚΓ΄. Αθήνα, σ. ζ΄-ιθ΄

Υπόμνημα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών επί των κυβερνητικών μέτρων περί της παιδείας (ανατύπωσις εκ της Επιστημονικής Επετηρίδας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Αθηνών του έτους 1963– 1964). Αθήνα, 1964

Φασούλης, Κ. (1997). Η διαχρονική εξέλιξη και αξιολόγηση των διοικητικών, εκπαιδευτικών και οικονομικών θεσμών των Α.Ε.Ι. της Ελλάδας (1837–1996). Διδακτορική διατριβή. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Αθήνα

Φατούρος, Δ. Α. (1975). Αλλαγή και πραγματικότητα στο Πανεπιστήμιο. Αθήνα: Ολκός

Φατούρος, Δ. (1988). Πέρα από την ένταξη: διοίκηση, πολιτισμός, εκπαίδευση. Μια καταγραφή. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής

Φιλιππίδης, Λ. (1967). Τα επί της πρυτανείας του κατά το Πανεπιστημιακόν έτος 1965–1966. αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα πρώτα 75 χρόνια. Θεσσαλονίκη: Uni­ver­sity stu­dio press

Φούκας, Β.  (2010). Η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπουδές, σπουδαστές και σπουδάστριες κατά την περίοδο του μεσοπολέμου (1926– 1940). Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη

Φούκας, Β.  (2005). Η παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα (1837–1910). Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη

Φυριππής, Εμμ. (2007). Το Αθήνησι Ελληνικόν Πανδιδακτήριον (Οθώνειο Πανεπιστήμιο). Αθήνα: Βιβλιοτεχνία

Φυριππής, Εμμ. (2009– 2013). Περί εκλογής των αρχών διοίκησης του Οθώνειου Πανεπιστημίου. Αθήνα, 2 τόμοι

Χατζηδήμου, Δ., Ταρατόρη, Ελ. & Κουγιουράκη, Μ.  (2003, επιμ.). Η εξέλιξη της Παιδαγωγικής επιστήμης τα τελευταία 50 χρόνια. Θεσσαλονίκη: Κυριακίδης

Χατζηστεφανίδου, Σ. (2002). Η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και η συμβολή της στη διαμόρφωση της ελληνικής εθνικής ιδεολογίας (1837–1911). Στο Μπουζάκης, Σ. (Επιμ.). Επίκαιρα θέματα ιστορίας εκπαίδευσης. (Πρακτικά 1^ου επιστημονικού συνεδρίου ιστορίας εκπαίδευσης. Πάτρα, 28–30/9/2000). Αθήνα: Guten­berg, 651–670

Χόνδρος, Δ. (1960). Στο περιθώριο της Φυσικής. Αθήνα: Δίφρος

Χρήστου, Θ. (1996). Το φοιτητικό κίνημα και η πρώτη του εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1839). Ανάτυπο από τα Πρακτικά του ΙΣΤ΄ Πανελλήνιου ιστορικού συνεδρίου της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας (26–28/5/1995). Θεσσαλονίκη, σ. 291–308

Χρήστου, Θ. (1998). Κωνσταντίνος Δημητρίου Σχινάς (1801–1857). Η ζωή – Το έργο – Η εποχή του. Αθήνα: Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων

Χριστοδούλου, Γ. Α. (1992). Φιλολογικά ραπίσματα ήγουν. Έργα και ημέραι καθηγητών της Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αθήνα: Στιγμή

Χρυσικός, Ι. (1968). Έκθεσις των επί της πρυτανείας του πεπραγμένων κατά το Πανεπιστημιακόν έτος 1966–1967. Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Χρυσολούρης Σ. (1966). Το νέο Πανεπιστήμιο Πατρών, Σύγχρονα Θέματα, 22, 447–451

Ψαλιδόπουλος Μ. ( 2010, επιμ.), Ιωάννης Σ. Πεσμαζόγλου. Πανεπιστημιακός, Ευρωπαϊστής, Διαπραγματευτής. Αθήνα: Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις

Ψαχαρόπουλος, Γ. (2004). Μη κρατικά πανεπιστήμια: το άρθρο 16 του Συντάγματος καιρός να αλλάξει. Αθήνα: Ποταμός

 

 

 

Β. Μεταφράσεις

 

Bour­dieu, P. & Passeron, C. (1993). Οι κληρονόμοι. Οι φοιτητές και η κουλτούρα. (Ν. Παναγιωτόπουλος & Μ. Βιδάλη, μτφρ.). Αθήνα: Ινστιτούτο του βιβλίου – Μ. Καρδαμίτσα. (Αρχική έκδοση, 1985)

Bour­dieu, P. (2014). Η αναπαραγωγή. Στοιχεία για μια θεωρία του εκπαιδευτικού συστήματος (Ν. Παναγιωτόπουλος επιμ. & Γ. Καράμπελας, μτφρ). Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Bour­dieu, P. (2005). Για την επιστήμη και τις κοινωνικές χρήσεις της. Αθήνα: Πολύτροπον– Ε.Κ.Κ.Ε

Corn­ford, F. M. (1992). Ακαδημαϊκή μικροκοσμογραφία. Οδηγός πανεπιστημιακής πολιτικής για νέους. (Π. Καλλιγάς, μτφρ.). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας». (Αρχική έκδοση, 1908)

Der­rida, J. (2004). Το πανεπιστήμιο άνευ ορίων (μτφρ. Βαγγ. Μπιτσώρης).       Αθήνα: Εκκρεμές

Durkheim, E. (2014). Η εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης (μτφρ. Ηλίας Αθανασιάδης). Αθήνα: Αλεξάνδρεια

Herzfeld, Μ. (2002). Πάλι δικά μας: Λαογραφία, ιδεολογία και η διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας. (μτφρ. Μ. Σαρηγιάννης). Αθήνα: Αλεξάνδρεια. (Αρχική έκδοση, 1982)

Mas­son– Vin­cour, M.P. (2009). Ο Παύλος Καλλιγάς και η ίδρυση του ελληνικού κράτους. Αθήνα: ΜΙΕΤ

Ortega Υ Gas­set J. (2004). Η αποστολή του πανεπιστημίου (μτφρ. Γλ. Μανιώτη– επιμ./εισαγωγή. Π. Κιμουρτζής). Αθήνα: Μεταίχμιο

Renaut, Al. (2002). Οι επαναστάσεις του πανεπιστημίου. Δοκίμιο για τη νεωτερικότητα της παιδείας (μτφρ.-εισαγωγή. Γ. Σταμέλος– Κ. Καρανάτσης). Αθήνα: Gutenberg

Rogers, Fr. (χ.χ.). Η ανώτατη εκπαίδευσις εις τας Ηνωμένας Πολιτείας. Συνοπτική περιγραφή. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της «Εστίας». (Αρχική έκδοση, 1952)

Thill, G., War­rant, Fr. (1999). Το πανεπιστήμιο του 21^ου αιώνα (μτφρ. Ελ. Θεοδωροπούλου). Αθήνα: Ατραπός

 

 

 

 

Γ. Ξενόγλωσση

 

Bay, Ch. (1988). Uni­ver­sity edu­ca­tional reform in the six­ties: ideals, goals and results,  Inter­change, vol. 19,  163–176

Bour­dieu, P. (1996). Homo Aca­d­e­mi­cus. (P. Col­lier, μτφρ. στα αγγλικά). Cam­bridge: Polity Press

Chatzis­te­fanidou, S. (1997). Die Philosophis­che Fakul­taet zu Athen und der Nationale Auf­bruch Griechen­lands (1837–1911). [Διδακτορική διατριβή]. Johann Wolf­gang Goethe-Universitaet.

Con­nelly, J., Grüt­tner, M. (2005, επιμ.). Uni­ver­si­ties under dic­ta­tor­ship. Penn­syl­va­nia State Uni­ver­sity Press

Gazi, E. (2000). Sci­en­tific national his­tory. The Greek case in com­par­a­tive per­spec­tive (1850–1920). Frank­furt am Main, Euro­pean Uni­ver­sity Studies-Peter Lang

Moul­las, P. (1989). Les con­cours poétiques de l’  Uni­ver­sité d’  Athènes 1851–1877. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς

Stone, L. (ed.). The Uni­ver­sity in soci­ety. Vol­ume II, Prince­ton Uni­ver­sity Press.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Γ. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ– ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΕΑΝΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

 

 

 

Αβδελά, Έφη. (2002). Δια λόγους τιμής:  βία, συναισθήματα και αξίες στη μετεμφυλιακή Ελλάδα. Αθήνα: Νεφέλη

Αβδελά, Έφη. (2002). Φθοροποιοί και ανεξέλεγκτοι απασχολήσεις: ο ηθικός πανικός για τη νεολαία στη μεταπολεμική Ελλάδα, Σύγχρονα Θέματα, 90, 30–43

Αβδελά, Έφη. (2013). Νέοι εν κινδύνω:  επιτήρηση, αναμόρφωση και δικαιοσύνη μετά τον πόλεμο. Αθήνα: Πόλις

Αγγελής, Β. (2006). «Γιατί χαίρεται και χαμογελά ο κόσμος πατέρα». Μαθήματα εθνικής αγωγής και νεολαιίστικη προπαγάνδα στα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας. Αθήνα: Βιβλιόραμα

Άγρας, Τ. (1927). Ο διχασμός του Εκπαιδευτικού Ομίλου, Ελληνικά γράμματα, 1, 6–7

Αθανασιάδης, Χ. (2004, επιμ.). Ελληνικά παιδαγωγικά περιοδικά 1831–1991. α φάση: Βιβλιογραφία 1831–1974 (εποπτεία Αλέξη Δημαρά). Αθήνα

Αθώλος, Ι. (1965). Η νεολαία. Μερικά προβλήματα προσανατολισμού, Ελληνική αριστερά, 18–19, 43–50

Αλεξανδρόπουλος, Στ. (2007). Οι θεωρίες για τη συλλογική δράση και τα κοινωνικά κινήματα. Αθήνα: Κριτική

Ανάβρυτα, Τριμηνιαίο περιοδικό των μαθητών Εθνικού Εκπαιδευτηρίου Αναβρύτων, 1957

Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης. (1970). Α΄ Παμφοιτητικόν οικονομικόν σεμινάριον υπό του συλλόγου των φοιτητών της Ανωτάτης Βιομηχανικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη

Αντωνάτος, Ν. (2007). Θητεία– 619 Τ.Π. (Κόρινθος– Εράτυρα– Γρεβενά). Αθήνα: Πολίτης

Α.Σ.Κ.Ι– Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς. (2010). Η ελληνική νεολαία στον 20^ο αιώνα. Αθήνα: Θεμέλιο

Αστρινάκης, Αντ. (1991). Νεανικές υποκουλτούρες της νεολαίας της εργατικής τάξης. Η βρετανική θεώρηση και η ελληνική εμπειρία. Αθήνα: Παπαζήσης

Ayache, Al. (1968, επιμ.). Les cita­tions de la rev­o­lu­tion de Mai. Παρίσι

Βαρών, Οντ. (1987). Ελληνικός Νεανικός Τύπος (1941–46). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Βαρών, Οντ. (2009). Η ενηλικίωση μιας γενιάς. Νέοι και νέες στην Κατοχή και την αντίσταση. Αθήνα: Εστία

Βλασσαράς, Β. (1953). Η νεότης και το σύγχρονο καθήκον της. Αθήνα

Γατόπουλος, Δ. (1929). Οι προστάται που μας πολιορκούν για να μορφώσουν τα παιδιά μας. Αθήνα

Γεωργούσης, Π. (1996). Στάσεις των φοιτητών των Παιδαγωγικών Τμημάτων Νηπιαγωγών απέναντι στους βαθμούς και τη βαθμολόγηση (εμπειρική μελέτη). Αθήνα

Γιαννουλόπουλος, Γιώργος. (2001). Μακρόνησος. Μαρτυρίες ενός φοιτητή 1947–1950. Αθήνα

Γιαννουλόπουλος, Γιάννης. (2010). Το ιδρυτικό συνέδριο της ΕΦΕΕ (1963) κορυφαία εκδήλωση του προδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, Κυριακάτικη Αυγή– Ενθέματα, 19 Σεπτεμβρίου 2010

Γρηγοριάδου, Ξ.,Μ. (2008). Η νεολαία στις ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες των δεκαετιών 1950, 1960. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Αδημοσίευτη πτυχιακή εργασία. Βόλος

Cohen, St. (1980). Folk dev­ils and  moral pan­ics: thw cre­ation of the Mods and thw Rock­ers. Νέα Υόρκη: St. Mar­tin Press

Δελβερούδη, Ελίζα– Άννα. (2004). Οι νέοι στις κωμωδίες του ελληνικού κινηματογράφου (1948–1974). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Δημητρόπουλος, Δ., Ολυμπίτου, Ευδ. (2000). Αρχείο του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΠΟΝ. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. (1964). Η γενιά μας. Η γενιά της αλλαγής. Προσυνεδριακή διακήρυξη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Αθήνα: Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη

Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. (1965). Η ελληνική νεολαία και το Α΄ Συνέδριο της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Προσυνεδριακές θέσεις. Αθήνα: Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη

Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. (1965). Το πρώτο ιδρυτικό Συνέδριο της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη. Αθήνα: Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη

Δραγούμης, Μ. (1963). Σκέψεις για το φοιτητικό κίνημα, Ελληνική Αριστερά, 1,71–74

Dutschke, R., Lefevre, W., Rabehl, B. (1968). La revolte des etu­di­ants Alle­mands. Παρίσι

Ελληνική Εταιρεία Πολιτικής Επιστήμης. (2008). Η σύντομη δεκαετία του ’60. Αθήνα: Καστανιώτης

Εθνικός Παμφοιτητικός Σύλλογος. (1932). Το Εθνικόν Μανιφέστον. Αι εθνικαί, φιλοσοφικαί και κοινωνικαί αρχαί του Εθνικού Παμφοιτητικού Συλλόγου. Πειραιάς

Ελεφάντης, Αγγ. (1976). Η επαγγελία της αδύνατης επανάστασης. Κ.Κ.Ε και αστισμός στο μεσοπόλεμο.  Αθήνα: Ολκός (β΄ έκδοση: Θεμέλιο)

Ε.Ο.Ν– Η φασιστική Νεολαία του Μεταξά. (2000). Θεσσαλονίκη: Uni­ver­sity Stu­dio Press

Ζορμπαλάς, Στ. (1978). Σημαία του λαού. Σελίδες από την ιστορία του Ριζοσπάστη 1927–1936. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή, β΄ έκδοση

Η εκπαίδευσις μετά την 4^η Αυγούστου και αι νέαι κατευθύνσεις. (1937). Αθήνα:  4^η Αυγούστου

Hall, S., Jef­fer­son, T. (1996). Resis­tance through rit­u­als. Youth sub­cul­tures in post war Britain. Λονδίνο: Routledge

Humphries, St. (1997). Hooli­gans or rebels. An oral his­tory of work­ing class child­hood and youth (1899–1939). Οξφόρδη: Blackwell

Θεοδωράκης, Μ. (1966). Το μανιφέστο των Λαμπράκηδων. Ποιοι είμαστε; Τι θέλουμε; Γιατί μας πολεμούν; Αθήνα: Δημοκρατική Κίνηση Νεολαίας Λαμπράκη

Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ. (1986). Ιστορικότητα της παιδικής ηλικίας και της νεότητας (πρακτικά διεθνούς συμποσίου). Αθήνα, τόμοι 2

Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ. (1998). Οι χρόνοι της Ιστορίας για μια ιστορία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας (πρακτικά διεθνούς συμποσίου). Αθήνα

Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ. (2003). 20 χρόνια Ι.Α.Ε.Ν. Αθήνα, ανάτυπο περ. Μνήμων, 25

Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης «Ανδρέας Λεντάκης». (2006). Δρόμοι της Νεολαίας στη δεκαετία του ’60: πολιτιστικές δράσεις και πολιτικές παρεμβάσεις (πρακτικά Α΄ συνεδρίου). Αθήνα

Ίδρυμα Πολιτισμού και Εκπαίδευσης «Ανδρέας Λεντάκης». (2009). Δρόμοι της Νεολαίας. Από τη δεκαετία του ’60 ως τη μεταπολίτευση (πρακτικά Β΄ συνεδρίου). Αθήνα

Ιωαννίδης, Ν. (1999). Πολιτικές παρεμβάσεις της νεολαίας την περίοδο 1959– 1871. Διδακτορική διατριβή. Πάντειο Πανεπιστήμιο. Αθήνα (ανέκδοτη)

Jour­nal of Con­tem­po­rary His­tory, αφιέρωμα: Gen­er­a­tions in Con­flict, 1970,1

Καζανοβά, Α., Πρεβό, Κλ., Μετζέ, Ζ. (1972). Διανοούμενοι και ταξικοί αγώνες. Αθήνα: Ορίζοντες

Καλαφάτης , Θ. (1963). Ο τοπικός φοιτητικός συνδικαλισμός κάτω απ’ το πρίσμα του 4^ου Πανσπουδαστικού Συνεδρίου, Ξαστεριά (Μηνιαίο Όργανο Κρητών Σπουδαστών), Μάιος,1. περίοδος Β΄

Καμαρινού, Κ. (2005). Τα πέτρινα Πανεπιστήμια. Ο αγώνας για τη μόρφωση στις φυλακές και τις εξορίες (1924–1974). Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή

Καραμανωλάκης, Β. (2010, επιμ.). Η στρατιωτική δικτατορία 1967–1974. Αθήνα: Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη

Καραμεσίνη, Μ. (2005). Η ανεργία των νέων. Αθήνα: Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς

Καρποζήλου, Μ. (1987). Ελληνικός νεανικός τύπος 1830–1914. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Κατσάπης, Κ. (2007). Ήχοι και απόηχοι. Κοινωνική ιστορία του ροκ εν ρολ φαινομένου στην Ελλάδα (1956–1967). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Κατσάπης, Κ. (2013). To “πρόβλημα νεολαία”. Μοντέρνοι νέοι, παράδοση και αμφισβήτηση στη μεταπολεμική Ελλάδα: 1964–1974. Αθήνα: Απρόβλεπτες εκδόσεις

Κατσάπης, Κ., Περί της «πολιτκής αγωγής» των νέων. Ένα εγχείρημα για τον πολιτικό φρονηματισμό της «ανεξέλεγκτης νεολαίας» στη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών, στο:  file:///C:/Documents%20and%20Settings/george/%CE%A4%CE%B1%20%CE%AD%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AC%20%CE%BC%CE%BF%CF%85/Downloads/ahf_ionios_logos-il_03_12%20(10).pdf (εύρεση: Μάιος 2014)

Κοκοζίδης, Γρ. (χ.χ). Η αντιδικτατορική κομμουνιστική νεολαία Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκης

Κούνδουρος, Ρ. (1978). Η ασφάλεια του καθεστώτος. Πολιτικοί κρατούμενοι, εκτοπίσεις και τάξεις στην Ελλάδα 1924–1974. Αθήνα: Καστανιώτης  

Κουσίδου, Α., κ.ά. (1993). Αριστερή νεολαία της Ελλάδος (1950–1953). Απόπειρα ιστορικής καταγραφής. Αθήνα: Φιλιππότης

Κουτρουβίδης, Στ. (2010). Η Πολιτική Αγωγή του Θ. Παπακωνσταντίνου τα χρόνια της επταετίας και η πολιτική μεταστροφή από την Αριστερά στο συντηρητισμό, Αναδρομές, 1, 158–176

Κυπριανός, Π. (1996). Φοιτητικός πληθυσμός και ζήτηση σπουδών στην Ελλάδα (1891–1936), Τα Ιστορικά, 24–25

Κώτση, Αγ. (2008). Νοσταλγία των παιδικών ηλικιών και της νεολαίας (20^ος αιώνας), Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Λαγουδάκη, Ε. (χ.χ). Μικρό χρονικό της ίδρυσης και δράσης της Ε.Φ.Ε.Ε (1963–1967). Μεταπτυχιακή εργασία, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Λαντζούνης, Π. (χ.χ). Μανιφέστο προς την ελληνικήν νεότητα. Αθήνα

Λεντάκης Αν. (1963). Οι νεοφασιστικές οργανώσεις στη νεολαία. Αθήνα: Δημοκρατική Κίνηση Νεολαίας Λαμπράκη

Λιάκος, Α. (1985). Η σοσιαλιστική εργατική ομοσπονδία Θεσσαλονίκης (Φεντερασιόν) και η σοσιαλιστική νεολαία. Τα καταστατικά τους. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής

Λιάκος, Α. (1988). Η εμφάνιση των νεανικών οργανώσεων. Το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης. Αθήνα: Λωτός

Λιβιεράτος, Δ. (1992). Παντελής Πουλιόπουλος: ένας διανοούμενος επαναστάτης. Αθήνα: Γλάρος

Λιναρδάτος, Σπ. (1962). Οι φοιτητές στην αντίσταση, Επιθεώρηση Τέχνης, 87–88, 463–470

Λυμπεράτος, Μ. (2011). Από το ΕΑΜ στην ΕΔΑ. Αθήνα: Στοχαστής

Μαυροειδής, Λ. (2002). Αγωνιστές: η ελληνική αριστερά χθες, σήμερα, αύριο. Αθήνα: Προσκήνιο  

Μαρκόπουλος, Δ. (1903). Η εξέγερσις των φοιτητών εν Αθήναις και η δράσις της φοιτητικής φάλαγγος εν Κρήτη κατά το 1897. Καλαμάτα

Μαρκόπουλος, Χρ., Ντόνα Κατ. (2007). Ελληνικά Παιδαγωγικά Περιοδικά 1831–1991: Βιβλιογραφία 1831–1974 (εποπτεία Αλέξη Δημαρά). Αθήνα

Μαρτυρία του Γιώργου Χατζόπουλου για το περιοδικό Πανσπουδαστική. Στο http://koutroulis-sryros.blogspot.gr   

Μαχαίρα, Ε. (1987). Η νεολαία της 4^ης Αυγούστου. Φωτογραφές Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Μηταφίδης, Τρ., Μουχάγιερ, Χρ. (2006, επιμ.). Οι γυναίκες στον αντιδικτατορικό αγώνα. Θεσσαλονίκη

Μπακαλάκη, Αλ., Ελεγμίτου Ελ.(1987). Η εκπαίδευση «εις τα του οίκου» και τα γυναικεία καθήκοντα. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Μπάλτα, Αθ. (1989). Η Ε.Ο.Ν: προπαγάνδα και πολιτική διαφώτιση. Αθήνα: Μορφωτικό Ινστιτούτο ΑΤΕ

Μποζίνης, Ν. (2007). Ροκ πραγματικότητα και ελληνική τοπικότητα. Η κοινωνική ιστορία του ροκ στις χώρες καταγωγής του και στην Ελλάδα. Αθήνα: Νεφέλη

Μπουζάκης, Σ. (2009). Ανδρέας Λεντάκης 1935–1997: Για την παιδεία, τη γλώσσα, τη νεολαία και τον πολιτισμό. Αθήνα: Gutenberg

Μυριζάκης, Γιάν. Ελεύθερος χρόνος των νέων. Ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες. Αθήνα

Μυτιληναίος, Εμμ. Ενώπιον της τραγωδίας της νεότητος. Αθήνα

Μωραϊτίδης, Μ. (2010).Οι πολιτικές νεολαίες τη δεκαετία του 1950: πολιτικός λόγος και κοινωνικές πρακτικές. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Αδημοσίευτη διπλωματική εργασία. Βόλος

Νέος δρόμος, Δελτίο Εκπαιδευτικού Ομίλου, φύλλο 1–3, Νοέμβριος– Δεκέμβριος 1928

Νικολαϊδης, Τ. Σταλινισμός και νεολαία. Μια απάντηση στις «Θέσεις για το 2^ο συνέδριο της ΚΝΕ». Αθήνα

Νούτσος, Π. (1993). Η σοσιαλιστική σκέψη στην Ελλάδα 1875–1974. Αθήνα: Γνώση

Ο Γεώργιος Παπανδρέου και η νεολαία. 35 χρόνια ΟΝΕΚ– 30 χρόνια ΕΔΗΝ. Αθήνα 1997

Ο κόσμος που θέλουν οι νέοι μας, Καθημερινή, 1977 (σειρά άρθρων υπό την εποπτεία της δημοσιογράφου Ελένης Βλάχου)

Ορφανός, Ν., Βαλσάμος, Στ., κ.ά. Με ολάνοιχτα μάτια… παιδικές και εφηβικές μνήμες από την κατοχή, την αντίσταση και τον εμφύλιο στη Σάμο

Πανοπούλου, Αγγ., Τσικνάκης, Κ. (1992). Ελληνικός Νεανικός Τύπος 1936–1941. Αθήνα: Ε.Ι.Ε

Πανσπουδαστική Σ.Κ  Νομικής.(2003). Για ένα δημοκρατικό νόμο πλαίσιο. Αθήνα

Πανσπουδαστική 1957–1967: το περιοδικό που σφράγισε το φοιτητικό κίνημα, Ελευθεροτυπία– Ιός, 9 Ιουλίου 2006

Παντέλογλου, Κ. (2002). Οι ανήσυχοι νέοι του ’60, ο τύπος της κοινωνικής πρωτοπορίας. Αθήνα

Παπαθανασίου, Ι. (2001, επιμ.). Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά: Αρχείο 1951–1967. Αθήνα: Θεμέλιο– Ε.Κ.Κ.Ε

Παπαθανασίου, Ι., κ.ά, (2008, επιμ.). Η νεολαία Λαμπράκη τη δεκαετία του 1960: αρχειακές τεκμηριώσεις και αυτοβιογραφικές καταθέσεις. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ και Ε.Ι.Ε

Παπακωνσταντίνου, Θ. (1960). Προβλήματα της εποχής μας. Αθήνα: Γαλαξίας

Παπακωνσταντίνου, Θ. (1970). Πολιτική Αγωγή. Αθήνα: Καμπανάς Hellas

Παπακωνσταντίνου, Θ. (1987). Η μεγάλη περιπέτεια. Αθήνα: Κάκτος

Παπαλοϊζος, Γ. (1984). Οι ποιητές του φοιτητικού κινήματος 1967–1974. Αθήνα-Λευκωσία  

Papaniko­laou, D. (). Singing poets. Pop­u­lar music and lit­er­a­ture in France and Greece 1945–1975: read­ing Brassens, Ferr, Theodor­akis and Savvopou­los. Λονδίνο: Uni­ver­sity Col­lege, Διδακτορική διατριβή, ανέκδοτη

Παρτσαλίδου, Αύρα (1983). Αναμνήσεις από τη ζωή της ΟΚΝΕ. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή, β΄ έκδοση

Passerini, Luisa. (1996). La jeunesse comme metaphore du change­ment social. Deux debats sur les jeunes: l’ Italie fas­ciste, l’ Amerique des annees 1950. Στο: Levi, J., Schmitt, J.-Cl. (1996, επιμ.). His­toire des jeunes en Occi­dent, τόμος Δέκατος: L’ époque con­tem­po­raine. Παρίσι

Παυλόσογλου, Ιορ. (2008). Οι αγώνες της Αριστερής Νεολαίας από το 1922 μέχρι το 2008. Χρονικό της περιόδου– πολιτικό ημερολόγιο. Αθήνα

Περιοδικό Ουτοπία, 102, Ιανουάριος– Φεβρουάριος 2013, Αφιέρωμα: Ακροδεξιές οργανώσεις

Περιοδικό Αναγέννηση, Σεπτέμβριος 1926– Μάιος 1928

Πόθος, Μ. Εγκληματικαί περιοχαί και συμμορίαι ανηλίκων. Αθήνα

Ρακτιβάν, Ν. Ο αυτοσεβασμός και η καλλιέργειά του στα παιδιά και στη νεολαία. Αθήνα

Ραυτόπουλος, Δ. (1962). Η νεολαία μας στις εθνικές και δημοκρατικές επάλξεις. Πολιτικές και Λογοτεχνικές εκδόσεις

Revue­tas, Jose. (1971). The youth move­ment and the alien­ation of soci­ety. Νέα Υόρκη

Ρηγίνος, Μ. (1995). Μορφές παιδικής εργασίας στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία (1870–1940). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν-Γ.Γ.Ν.Γ

Ρούσος, Π. (1976). Της πρώτης νιότης αφηγήματα. Αθήνα: Οδηγητής

Σαιν– Μαρτέν, Κ. (1984). Λαμπράκηδες. Ιστορία μιας γενιάς. Αθήνα: Πολύτυπο

Σάρτρ, Ζαν Πώλ. (χ.χ.). Πολιτική εξουσία και διανοούμενοι. Αθήνα: Δαμιανός

Σιδέρης, Γ. (1961). Τα Ορεστειακά. Ταραχές για να μην παίζονται οι τραγωδίες σε μετάφραση!, Θέατρο, 33 και 34, 51–61 και 89–99 αντίστοιχα

Σοφιανός, Κ. (1988). Το νομικό καθεστώς της παιδικής ηλικίας και της νεότητας (1883–1900). Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ, τόμοι 2

Σπουδαστική Επιτροπή του ΕΚΚΕ. (1977). Η ανάπτυξη του φοιτητικού κινήματος, ο ρόλος του και τα αναγκαία καθήκοντα για την πρόοδο της ταξικής πάλης στην Ελλάδα. Αθήνα   

Στεφάνου, Στ., Συνοδινός, Ζ. (2010, επιμ.). Τα αρχεία της Ε.Μ.Ι.Α.Ν. Γενικό ευρετήριο. Αθήνα: Ε.Μ.Ι.Α.Ν

Σωμερίτης, Στρ. (1975). Η μεγάλη καμπή του σοσιαλισμού: μαρτυρίες– αναμνήσεις 1924–1974. Αθήνα: Ολκός

Το Λεύκωμα του Ρήγα Φεραίου. Αθήνα: Ρήγας Φεραίος, 1975

Τζάνης, Κ. (1979). Το φοιτητικό κίνημα και οι δονκιχώτες του. Αιτίες καιδιέξοδο από την κρίση. Αθήνα

Τμήμα Διαφώτισης του Κ.Σ της ΚΝΕ. (1977). Ζητήματα του καταστατικού της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας. Αθήνα

Τρίκκας, Τ. (2009). ΕΔΑ 1951–1967: το νέο πρόσωπο της Αριστεράς. Αθήνα: Θεμέλιο, τόμοι 2

Τσέκερης, Φ. (2007). Εδώ Πολυτεχνείο στα χρόνια της κατοχής. Από τους αγώνες με τη σπουδάζουσα. Αθήνα  

Τσικνάκης, Κ. (1986). Ελληνικός Νεανικός Τύπος 1915–1936. Αθήνα: Ι.Α.Ε.Ν– Γ.Γ.Ν.Γ

Τσίλογλου Λ. (2010). Κι όμως ήταν όμορφα (μαρτυρίες). Αθήνα; Κέδρος

Τσιτζιλώνης, Χρ. (1989). ΟΚΝΕ 1922–1943, λενινιστικό– μαχητικό σχολείο των νέων. Αθήνα: Σύγχρονη Εποχή

Φίλη, Ελευθ. (2007, επιμ.). Το ελληνικό ίδρυμα στη διεθνή Πανεπιστημιούπολη στο Παρίσι. Τόπος ζωής– τόπος μνήμης. Μαρτυρίες φοιτητικών χρόνων. Αθήνα

Φλίντ Μισέλ, Μπρόμ, Ζαν– Μαρί. (). Νεολαία και επανάσταση. Η παγκόσμια νεολαιΐστικη ριζοσπαστικοποίηση και τα καθήκοντα της 4^ης Διεθνούς. Ένατο Παγκόσμιο Συνέδριο της Δ΄ Διεθνούς  

Φοιτητικό Κίνημα, Όργανο πάλης των σπουδαστών, 1927–1928

Χασιώτης, Λ. (2013). Τα παιδιά του εμφυλίου. Από την «κοινωνική πρόνοια» του Φράνκο στον «έρανο» της Φρειδερίκης (1936–1950). Αθήνα: Εστία

Χατζηβασιλείου, Ευ. (2005). Π.Ε.Α.Ν 1941–1945: Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων. Αθήνα: Σύλλογος προς διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων

Χατζηγιάννης, Ν. (2007). Τι έχεις μ’ αυτόν; Προσωπική κατάθεση– μαρτυρία για την αντίσταση κατά της δικτατορίας 1967–74. Θεσσαλονίκη

Schildt, A., Sieg­field, D. (2010). Ανάμεσα στον Μαρξ και στην Coca-Cola. Αθήνα: Κασταλία

Weber, H. (2014). Πρέπει να απαλλαγούμε από την κληρονομιά του Μάη του ’68. Αθήνα: Ηλίβατον

 

 

 

 

 

 

 

---