Με αφορμή την εκδήλωση τιμής που ετοίμασε η ΕΜΙΑΝ για τον αξέχαστο και μοναδικό Στέφανο Στεφάνου, λάβαμε επιστολή από τον Βόλο, από τον αγαπητό του φίλο Κωστή Χρονάκη, ο οποίος μας αποκαλύπτει στοιχεία από μια άλλη, σχετικά άγνωστη, πτυχή των πνευματικών του αναζητήσεων, την ενασχόλησή του με την ποίηση στα σκληρά χρόνια της εξορίας.

Αν είναι λοιπόν από κάπου να ξεκινήσω θα είναι από τον πολύ κόσμο που βρισκόταν σχεδόν πάντα στο σπίτι μας στη Θεσσαλονίκη, στην Πελοποννήσου 4, είτε ως φιλοξενούμενοι είτε ως συνεδριάζοντες. Οι πρώτοι κάπου έπρεπε να μείνουν όταν κατέβαιναν στη Θεσσαλονίκη για γιατρούς ή για κομματική δουλειά. Οι δεύτεροι μέσα σε πυκνά σύννεφα καπνού έφτιαχναν τον κόσμο την εποχή που η ΕΔΑ και οι Λαμπράκηδες είχαν τη δύναμη να φτιάχνουν τον κόσμο.

Του Λευτέρη Τσίλογλου. Οι εκλογές στη Φυσικομαθηματική σχολή της Αθήνας για τον τότε ενιαίο σύλλογο «Αριστοτέλης» γίνονταν εκείνα τα χρόνια με την εξής διαδικασία: Τα τμήματα της σχολής ήταν πέντε, δηλαδή Μαθηματικό, Φυσικό, Χημικό, Φυσιογνωστικό και Φαρμακευτικό. Επί τέσσερα έτη το κάθε τμήμα, μας κάνει είκοσι. Ο φοιτητής που στις εκλογές του έτους ερχόταν πρώτος σε ψήφους ήταν ο πρόεδρος του έτους. Σε κάθε έτος εκλέγονταν με την κατάταξη των ψήφων τρεις,: Ο δεύτερος αντιπρόεδρος κι ο τρίτος γραμματέας. Το Δ.Σ του «Αριστοτέλη» αποτελούνταν από 24 μέλη. Οι είκοσι πρόεδροι των ετών και τέσσερις αντιπρόεδροι, που επιλέγονταν με ψηφοφορία από τους 20 προέδρους. Έτσι στις εκλογές έπρεπε να έρθεις πρώτος στο έτος σου. Μια επιτροπή από το απερχόμενο Δ.Σ. του συλλόγου έμπαινε στο Αμφιθέατρο ή σε μια μεγάλη αίθουσα μετά το τέλος του μαθήματος που είχαμε υποχρεωτική παρουσία (κάτι σύνηθες εκείνη την εποχή) και άρχιζε η ψηφοφορία.

Του Λευτέρη Τσίλογλου. Δεν έχω καμιά, μα καμιά, αντίρρηση για την αυτονόητη υποχρέωση κάθε νέου Έλληνα πολίτη να υπηρετήσει την πατρίδα του. Δηλαδή να κάνει τη στρατιωτική του εκπαίδευση, να πάρει τις αναγκαίες γνώσεις χειρισμού των όπλων, να ζήσει σε συνθήκες τήρησης κανόνων πειθαρχίας και ομαδικής ζωής. Εννοείται ότι όλα συνοδεύονται με την εσωτερική ευχή μου αυτά ποτέ να μην χρειαστούν στο μέλλον. Αν όμως, κακή τη μοίρα, χρειαστούν σε κάποια φάση; Τότε τι γίνεται;

Του Λευτέρη Τσίλογλου. Δεν φιλοδοξώ να περιγράψω τη γενικότερη κατάσταση στις φυλακές στη διάρκεια της επταετίας των συνταγματαρχών. Πρώτον, γιατί δεν έχω τη συνολική εικόνα τους, αφού εγώ έζησα μόνο σε δυο απ’ αυτές ενώ υπήρχαν κι άλλες. Και, δεύτερον, γιατί δεν είναι στις προθέσεις μου κάτι τέτοιο. Άλλωστε και σ’ αυτές τις φυλακές που έζησα δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι ήμουν ενήμερος σε κάθε τι που συνέβαινε. Κάθε άλλο. Απλώς θα ήθελα, στο όνομα της ιστορικής μνήμης, να κάνω την προσωπική μου κατάθεση για μερικά περιστατικά από αυτήν την περίοδο που εγώ ο ίδιος έζησα στη φυλακή κι έχουν σαφές προσωπικό χρώμα ή άλλα που υπέπεσαν άμεσα στην αντίληψή μου. Να τα διασώσω πριν ο χρόνος που περνάει τα σβήσει όλα και τα πάρει, μαζί με μας, στην ανυπαρξία.