ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΙΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟ ΣΤΕΦΑΝΟΥ, ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΜΙΑΝ

Χαιρετισμός του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΜΙΑΝ

 

 Αγαπητές φίλες κι αγαπητοί φίλοι,

Κύριε βουλευτή Νίκο Μανιέ, εκπρόσωπε του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, κ. Νίκου Βούτση,

Κύριοι βουλευτές,

κυρίες και κύριοι,

Η Εταιρεία Μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ) σας ευχαριστεί για τη σημερινή παρουσία σας, στην εκδήλωση τιμής προς τον αξέχαστο σύντροφο, σεβαστό φίλο και δάσκαλο Στέφανο Δ. Στεφάνου.

Απευθύνουμε, επίσης, θερμό χαιρετισμό στα παιδιά του, Κατερίνα Στεφάνου και Γιώργο Κασκάνη, που ήλθαν από την Κύπρο, στη φίλτατη Ρηνιώ Παπατσαρούχα Μίσσιου, τη Σοφία Χαΐνογλου, τον Μπάμπη Ουσουλτζόγλου  και στα υπόλοιπα μέλη της ευρύτερης οικογένειας του Στέφανου που παρευρίσκονται σήμερα κοντά μας.

Να υπενθυμίσουμε ότι η σημερινή εκδήλωση έχει οργανωθεί από τέσσερις φορείς, στους οποίους ο Στέφανος αφιέρωσε τον επαγγελματικό και τον ελεύθερο χρόνο του, την Εταιρεία μελέτης της Ιστορίας της Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ), το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, το Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη και τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). Επίσης από τον αγαπητό σύντροφό του Θόδωρο Μαλικιώση και τις εκδόσεις «Θεμέλιο», που από παράλειψη δεν μπήκαν στην πρόσκληση, ενώ συγγενείς και πιστοί του φίλοι συνέβαλαν με διάφορους τρόπους.

Τους ευχαριστούμε όλους· ιδιαίτερα το Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη, που μας φιλοξενεί σήμερα στον ζεστό, όμορφο χώρο του.

Η ΕΜΙΑΝ οφείλει πολλά στον Στέφανο Στεφάνου, ο οποίος δόθηκε ψυχή τε και σώματι στην υπόθεσή της, να διασώσει, μελετήσει και αναδείξει τα αρχεία της, προσωπικά αρχεία στελεχών και μελών οργανώσεων του αριστερού νεολαιίστικου κινήματος της περιόδου 1955–1970. Κι όλες σχεδόν οι εκδόσεις της, το Δελτίο της ΕΜΙΑΝ, το περιοδικό Αναδρομές, το Γενικό Ευρετήριο των αρχείων της, τα επετειακά, φέρουν τη σφραγίδα του. Γιατί πραγματικά αγάπησε αυτή τη γενιά −τους νεολαίους της Ν.ΕΔΑ, τη γενιά του 114 και του 15% για την παιδεία, τους Λαμπράκηδες− που του έλαχε να την «καθοδηγήσει», να βαδίσει, να παλέψει και να οραματιστεί μαζί της. Τότε που η νεολαία αναδείχθηκε στην πρωτοπορία των αγώνων για τη δημοκρατία, την παιδεία και τον πολιτισμό.

«Η ελληνική νεολαία –έχει γράψει− …προβληματίζεται, κινητοποιείται, δρα στις πρώτες γραμμές του δημοκρατικού κινήματος. Και οι αριστεροί νέοι και νέες, αυτή η ωραία “γενιά του ’60”, ανταποκρίνεται με επάρκεια στο ρόλο του εμπνευστή και πρωτοπόρου παράγοντα του νέου κινήματος. Αναδεικνύεται άξιος συνεχιστής των καλύτερων παραδόσεων της ελληνικής Αριστεράς και ίσως –γιατί να διστάσουμε;− η δημιουργικότερη, η “σοφότερη” γενιά της Αριστεράς της Ελλάδας…».

Ορισμένοι από εμάς στην ΕΜΙΑΝ, στα ΑΣΚΙ και στο Μουσείο Εξορίστων Αη Στράτη είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε κοντά του αρκετόν καιρό, να συνεργαστούμε, να μοιραστούμε τη φιλία του, να διδαχθούμε, να ακούσουμε τις συναρπαστικές αφηγήσεις του, να συζητήσουμε τις έγνοιες του για την Αριστερά, τη νεολαία, το βιβλίο, τη γλώσσα, την ιστορία…

Ο Στεφάνου υπήρξε μοναδικός, υπόδειγμα γνήσιου ουμανιστή, τολμηρού ιδεολόγου, σεμνού αγωνιστή του ελληνικού εργατικού κινήματος: μέλος της ΟΚΝΕ, της ΕΠΟΝ, στέλεχος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ, της Νεολαίας της ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, ακάματος μαχητής για τις σοσιαλιστικές ιδέες πάνω από εβδομήντα πέντε χρόνια, από τα οποία τα τριάντα περίπου τα έζησε διωκόμενος σε φυλακές και εξορίες.

Απόδοση, λοιπόν, τιμών σήμερα στον ακατάβλητο μαχητή της ζωής, τον ανταρτοεπονίτη του Έβρου, τον στρατευμένο κομουνιστή, τον διωκόμενο και πολλαπλώς τιμωρούμενο από το μετεμφυλιακό κράτος, τον χαρισματικό ηγέτη της νεολαίας, τον εξόριστο της χούντας, τον αιώνιο έφηβο, τον διανοούμενο, τον διαφωνούντα κάποια στιγμή με την κατεύθυνση του κομουνιστικού κινήματος, μα πάντα παρόντα και ενεργό στην πολιτική, πιστό στα φλογερά οράματα για ελευθερία, ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. «Ούτε μια φορά –έχει γράψει− δεν έφυγε από το νου μου το όνειρο μιας κοινωνίας της αλληλεγγύης και της ισότητας, η επιδίωξη του σοσιαλισμού…».    

Ακόμη, οι τιμές μας στον ακέραιο, ανιδιοτελή χαρακτήρα, τον άνθρωπο της παρέας, τόσο τρυφερό και ρομαντικό, τον γλεντζέ και δεινό χορευτή, τον σοφό χειρώνακτα της γης και της γραφίδας, τον σπουδαίο επιμελητή-διορθωτή βιβλίων, τον μαχητικό δημοτικιστή, τον εργάτη των αρχείων, το δάσκαλο ζωής πολλών νέων ανθρώπων στους χώρους που εργάστηκε, δημιούργησε, διακρίθηκε τα τελευταία σαράντα πέντε χρόνια. Γιατί ο Στέφανος είχε το χάρισμα να αφουγκράζεται τον παλμό τους, να ακούει τα προβλήματά τους, να επικοινωνεί ως ομήλικός τους, μοναδικό προσόν που μάλλον απέκτησε μέσα από την πολύχρονη θητεία του ως καθοδηγητής της αριστερής νεολαίας από την εποχή της ΕΠΟΝ μέχρι και τους Λαμπράκηδες.

Μιλώντας κατευθείαν στην καρδιά των νέων για την ελευθερία που ο ίδιος στερήθηκε σε μεγάλο μέρος της ζωής του, υπενθύμιζε σε όλους το βασικό καθήκον του πολίτη, το ατομικό του χρέος στην ανθρώπινη κοινωνία, γιατί όπως εμφαντικά επισήμαινε ο ίδιος: «παιδεία δεν είναι απλώς η αποθήκευση γνώσεων αλλά κυρίως καλλιέργεια της συνείδησης της ελευθερίας να επιλέγεις και να εφαρμόζεις στην πράξη ιδέες που δεν αφορούν μόνο το προσωπικό σου συμφέρον, ή έστω ενδιαφέρον, ευθύνη δηλαδή ενεργού πολίτη…».

Ο Στεφάνου ήταν πάντα στο «εμείς», ποτέ στο «εγώ»,  συνυπολογίζοντας τον εαυτό του στους πολλούς, στους αφανείς της εαμικής Αριστεράς, δηλαδή στις χιλιάδες λαού που πολέμησαν γενναία στην Κατοχή τον ξένο κατακτητή και οραματίστηκαν μια πιο δίκαιη κοινωνία. Γι’ αυτό, εκτός από τα πολύτιμα γραφτά του σε περιοδικά και εφημερίδες, μας άφησε ένα συγκλονιστικό αφήγημα της πολυτάραχης ζωής του, της συνθετικής σκέψης και της ευγενικής ψυχής του, την πολύτιμη «αυτοβιογραφία» του: Στέφανος Στεφάνου. Ένας απ’ τους πολλούς της ελληνικής Αριστεράς, 1941–1971. Καταγραφή και σχόλια: Χριστίνα Αλεξοπούλου, εκδ. Θεμέλιο 2013, που προσεγγίζει με γνώση και μέτρο τη μεταπολεμική μας ιστορία και αξίζει να τη διαβάσουν όλοι όσοι θέλουν να διδαχθούν από την καυτή ιστορία των «πέτρινων χρόνων».

Αυτό το σεμνό «εμείς», με το πολυσήμαντο νόημά του, αποτελεί κατά τη γνώμη μας την πιο χαρακτηριστική υποθήκη του, που στοιχειώνει και τα σημερινά όνειρά μας.

Σας ευχαριστώ.

Ζήσιμος Χ. Συνοδινός

Γραμματέας Δ.Σ. της ΕΜΙΑΝ